Ekonomik Zorluk Analizi (EZA) 2024 Yılı Değerlendirmesi
Ayşe Sevde Gevrek, Misafir Araştırmacı
İşsizlik ve tüketici enflasyon oranlarının toplamından oluşan “Sefalet Endeksi” (Misery Index) çalışma çağındaki yığınların çektiği ekonomik sıkıntıyı ölçen bir gösterge olarak tüm dünyada yaygın biçimde kullanılıyor. Ancak Türkiye’de çalışma çağında olup gelir eksikliğinden yakınan kesimler resmen işsiz sayılanlarla sınırlı değil. İş bulma ümidini kaybedenler, güvencesiz işlerde çalışanlar ve hatta asgari ücret seviyesinde gelir elde eden milyonlarca kişi de ciddi geçim sıkıntısı yaşıyor. Bu nedenle geleneksel sefalet endeksi (SE), ekonomik zorlukları tam olarak yansıtmıyor.
Türkiye’deki yüksek enflasyonun zaten var olan geçim sıkıntısını katlayarak artırdığı gruplar arasında aktif olarak iş aradığı halde iş bulamayan işsizlerin dışında, çalışmak istediği ve çalışmaya hazır olduğu halde iş bulma ümidini kaybettiği için aktif olarak iş aramayı bırakan ve dolayısıyla işsiz statüsünde sayılmayanlar da var. Bu ve benzeri gruplar da en az resmen işsiz sayılanlar kadar büyük sıkıntı çekiyor. SPM’nin daha kapsayıcı bir ölçüm sunmak amacıyla geliştirdiği “Genişletilmiş Sefalet Endeksi” (GSE), tüketici enflasyonu oranı ile TÜİK’in hesapladığı “işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı” toplamına dayanıyor. Buradaki “potansiyel işgücü” tanımı, teknik olarak ya da kağıt üzerinde “işsiz” sayılmayan ancak muhtaç olduğu emek gelirinden yoksun olan bireyleri de içermektedir. TÜİK’in geçtiğimiz günlerde Aralık 2024 dönemi işgücü ve istihdam verilerini de açıklamasından sonra Genişletilmiş Sefalet Endeksinin 2024 yılındaki seyrine dair bir değerlendirme yapmak mümkün hale geldi.
[ Notu İndir]