Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Ocak 2022
Ocak 2022
-SPM: “KASIM-2021 AYINDA İŞSİZLİK ORANININ YATAY SEYREDEREK YÜZDE 10,7 DÜZEYİNDE KALACAĞINI TAHMİN EDİYORUZ”
- “KASIM AYINDA TARIM DIŞI İŞSİZLİK ORANI 0,1 PUAN AZALARAK YÜZDE 12,3 SEVİYESİNE İNEBİLİR”
-“SAĞLAM İŞLERDE ÇALIŞANLARIN YÜZDESİ YANİ EĞRETİ OLMAYAN İSTİHDAM ORANI (EOİO) EKİM-2021’DE YÜZDE 29,7 OLDU”
-“EKİM 2021’DE KADINLARDA YÜZDE 17,3’E ÇIKAN EOİO; ÇALIŞMA ÇAĞINDAKİ HER ALTI KADINDAN SADECE BİRİNİN "İYİ" İŞLERDE ÇALIŞTIĞI ANLAMINA GELİYOR”
İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), Kasım-2021 ayında işsizlik oranının yatay seyrederek yüzde 10,7 düzeyinde kalacağını tahmin etti.
SPM, tarım dışı işsizlik oranının 0,1 puan azalarak yüzde 12,3 olarak gerçekleşeceğini öngörürken; mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının da 0,2 puan azalarak yüzde 12,7 olarak gerçekleşeceğini hesapladı. İstihdam oranının 1,2 puanlık azalışla yüzde 46,0 seviyesine düşeceğini bildiren SPM, Kasım-2021 ayında sanayi istihdamının da ufak bir azalışla 6 milyon 358 bin kişi düzeyine inmesini bekliyor. TÜİK, Kasım-2021 ayına ait işgücü istatistiklerini 10 Ocak 2022-Pazartesi günü ilan edecek.
SPM’nin Ocak-2022 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuç bölümünde; Fiilen “işi olmayan” bireylerin resmi tanımlara göre “işsiz” kapsamına girmemesinden ötürü işgücü piyasalarındaki “gerçek” tablonun geleneksel oranlara ne kadar yansıdığını görmek için geleneksel göstergelere ek olarak, işgücü piyasalarındaki gelişmeleri daha sağlıklı okumamıza yardımcı olacak alternatif göstergelere olan ihtiyacın daha da güçlü biçimde devam ettiği belirtilirken SPM bültenlerinde düzenli olarak yayınlanan eğreti olmayan istihdam oranı göstergesinin ayrıca önem kazandığının altı bir kez daha çizildi.
Sağlam işlerde çalışanların payını gösteren EOİO, bu Ekim ayında geçen yıla göre 2,4 puan iyileşti
EOİO’nun seyrinin, Türkiye işgücü piyasasında pandemiden önce 2019 sonundan itibaren işgücüne katılım oranlarında (İKO) görülen hızlı daralmayla uyumlu olduğu bildirilen SPM çalışmasında “Ancak pandemiyle kötüleşen durumun gözden kaçırılmasına sebep olan resmi işsizlik oranlarının aksine, EOİO göstergemiz istihdamda Mayıs 2020 döneminden sonra Covid-19’a bağlı olarak hızlanan düşüşü başarıyla yakalıyor. Önerdiğimiz tanımlar ışığında Ekim 2021 ayına ilişkin EOİO yüzde 29,7 olarak buluyoruz” denildi. Bu oranın Eylül ayından 0,2 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 2,4 puan yüksek olduğu vurgulanan çalışmada, “Diğer yandan eğreti olmayan istihdam oranının TÜİK tarafından açıklanan geleneksel istihdam oranından 17,5 puan daha düşük olması dikkate değer bir husustur” denildi.
"Erkek çalışanlar için EİOU Ekim 2021 itibariyle yüzde 42,3 olarak hesaplanmaktadır, ki bu oran Eylül ayından 0,6 puan düşüktür. Kadınlarda ise EOİO, Ekim ayı itibariyle, bir önceki aya göre 0,8 puan artarak yüzde 17,3 seviyesine yükselmiştir. Bu da neredeyse, çalışma çağındaki her altı kadından sadece birinin “iyi” işlerde çalıştığı anlamına gelmektedir." denildi.
SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde yapılan tahminler; TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, mevsimsel etkilerden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Ocak-2022 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Kasım-2021 dönemine ait 10 Ocak'ta ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.
TÜİK’in 10 Ocak 2022-Pazartesi Tarihinde Açıklayacağı İşgücü Piyasası Verilerine Dair SPM Tahminlerinin Yönü
SPM çalışmasında Ekim-2021 döneminde sanayi istihdamının ufak bir azalışla 6 milyon 358 bin kişi düzeyine inmesini bekledikleri bildirilerek “Ancak önceki bültenlerimizde altını çizdiğimiz gibi 2014 yılından bu yana çok başarılı tahminler yapmamıza izin veren modelimiz COVID-19 pandemisi gibi bir şokun işgücü piyasaları üzerindeki etkilerini öngörmeye elverişli değil. Dolayısıyla, COVID-19 şokuna bağlı olarak yayınladığımız tahminlerden sapmalar olması şaşırtıcı olmayacaktır” değerlendirmesinde bulunuldu.
"TÜİK, Ekim 2021 genel işsizlik oranını yüzde 10,7 olarak açıklamıştır. Bu oran Eylül ayı işsizlik oranından 0,4 puan, bir önceki yılın aynı ayından ise 2,1 puan düşüktür. İşsiz sayısı geçtiğimiz aya göre 131 bin kişi azalmıştır. Tarım dışı işsizlik oranı ise Eylül ayına göre 0,6 puan azalmış ve yüzde 12,4 olarak seyretmiştir. Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 2,5 puan düşüktür denildi. Diğer yandan, “Genel işsizlik oranlarına paralel olarak, mevsim etkilerinden arındırılmış (MEA) işsizlik oranları da azalmıştır. MEA işsizlik oranı 0,2, tarım dışı işsizlik oranı ise 0,4 puan azalarak sırasıyla yüzde 11,2 ve yüzde 12,9 olarak seyretmiştir.” değerlendirmesinde bulunuldu. SPM’nin Ekim-2021 ayı işgücü verilerine dair diğer tespitleri ise şöyle:
İşgücü: Ekim 2021’de işgücü, bir önceki aya göre yüzde 0,2 oranında azalarak 33 milyon 840 bin kişi düzeyine çıkmıştır. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 7,7 oranında bir genişleme söz konusudur. Bu da 2 milyon 418 bin kişinin daha işgücüne katıldığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki aya göre 104 bin kişi artarak 33 milyon 297 bin kişi düzeyine çıkmıştır. Bu da bir önceki aya göre yüzde 0,3 oranında, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 7,1 oranında bir genişleme olduğuna işaret etmektedir.
İşgücüne Katılım Oranı: Ekim 2021 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 52,9 olarak açıklanmıştır. Bu oran, Eylül ayından 0,1 puan düşükken, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 3,0 puan yüksektir. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki aya göre 0,1 puan artarak yüzde 52,0 seviyesine çıkmıştır. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 2,6 puan yüksektir.
İstihdam: TÜİK Ekim 2021 istihdam oranını yüzde 47,2 olarak açıklamıştır. Bu oran Eylül ayı ile aynı seviyede seyrederken, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 3,6 puan yüksektir. İstihdam, hizmetler hariç bütün sektörlerde azalmıştır. İnşaatta 99 bin kişi azalarak 1 milyon 899 bin; tarımda 264 bin kişi azalarak 5 milyon 167 bin; sanayide ise 53 bin kişi azalarak 6 milyon 389 bin kişi seviyesine inmiştir.Hizmetler sektöründe ise 489 bin kişi artarak 16 milyon 762 bin kişi seviyesine ulaşmıştır.
SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı” (KKO), Ekim döneminde geçen yılın aynı ayına göre 2,6 puan artarak yüzde 78,0 düzeyine çıkmıştır. Bu rakam Eylül 2021 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden 0,1 puan düşüktür denildi.
Çalışmada imalat sanayisinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Buna göre Ekim 2021’de tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 1,5 puan artarak yüzde 75,8 seviyesine çıkmıştır. Yine aynı dönemde ara malları imalatı KKO yüzde 79,9’dan yüzde 79,5’e; yatırım malları imalatı KKO ise yüzde 77,0’dan yüzde 74,8’e inmiştir.
SPM’NİN PANDEMİ SEBEBİYLE YENİ HESAPLAMAYA BAŞLADIĞI İKİ İSTİHDAM GÖSTERGESİ HAKKINDA:
Eğreti Olmayan İstihdam: TÜİK’in işsizlik verilerini uluslararası standartlara uygun biçimde toplamasına ve kamuoyunca yakından izlenen göstergeler olan işsizlik oranlarını uluslararası tanımları kullanarak hesaplamasına rağmen, pandeminin işgücü piyasaları üzerinde yarattığı benzeri görülmemiş etkiler işgücü ve işsizlik dinamiklerinde anomalilerin ortaya çıkmasına yol açtı. Bu anomalilere bağlı olarak, Türkiye (ve kimi başka ülkelerde) geleneksel tanımlara dayalı olarak hesaplanan resmi işsizlik oranları işgücü piyasalarındaki tabloyu sağlıklı olarak yansıtamaz hale geldi. SPM, mevcut literatürde sınırlı bir kullanıma sahip olan “eğreti istihdam” kavramından mülhem yeni bir gösterge tanımlayarak, 2020-Eylül ayında yayınlanan bültenden itibaren bu kavrama dayalı hesaplamalarını da yayınlamaya başladı. Eğreti olmayan istihdam kavramını tarım dışı işlerde, sosyal güvenlik kapsamında ve tam zamanlı çalışan kişilere atfen kullanacağız. Eğreti olmayan istihdam oranını ise “eğreti olmayan istihdam” da olan kişilerin kurumsal olmayan çalışma çağındaki (15 yaş üstü) nüfusa oranlayarak hesaplıyoruz. (Bu gösterge Ekim-2020 dönemi verilerinden itibaren, ‘Erkeklerde EOİO’ ve ‘Kadınlarda EOİO’ olarak da hesaplanmaya başlanmıştır.)
Geniş Tanımlı İşsizlik: Pandemi döneminde işsizlikteki gerçek tabloyu görebilmek için geniş tanımlı işsizlik oranlarına da bakılmalıdır. Resmi hesaplarda işsiz olarak nitelendirilenler, verinin toplandığı tarihe kadar olan son dört haftada işe başvurup da iş bulamamış kişilerdir. Fakat bu kişilerin yanı sıra son dört haftada işe başvurmamış ama çalışmaya hazırım diyen işsizler de vardır. Bu sebeple 2020-Temmuz ayından itibaren SPM Bültenlerinde “geniş tanımlı işsizlik oranlarını” her ay hesaplayarak duyurmaya başlamıştık. Ancak Nisan-2021 ayı bülteninden itibaren geniş tanımlı işsizlik oranı aylık yerine, 3 ayda bir yayınlanmaya başlanacaktır.
[ Notu İndir]