Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Haziran 2020

Pınar Kaynak, Araştırmacı


5 Haziran 2020

- SPM’ye göre, COVID-19 işsizliği belirleyen tüm göstergeleri negatif etkiledi ancak etkileme düzeyini belirlemek mümkün değil

- SPM, COVID-19 ŞOKUNA BAĞLI OLARAK MART-2020 DÖNEMİ İŞSİZLİK ORANINDA KAYDA DEĞER SAPMA YAŞANMASINI BEKLİYOR

- SPM: “EKONOMİ ‘NORMAL’ SEYRİNDE GİTSEYDİ MART-2020 DÖNEMİNDE GENEL İŞSİZLİK ORANI 1 PUAN AZALARAK YÜZDE 12,6 OLURDU”

İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 10 Haziran 2020-Çarşamba günü ilan edilecek Mart-2020 dönemi işsizlik oranında; ekonomi normal seyrinde gitseydi ortaya koyacakları tahminlerden, COVID-19 şokuna bağlı olarak kayda değer sapmalar yaşanmasını beklediğini bildirdi.

Ekonomi normal seyrinde gitseydi Mart 2020 döneminde ilişkin tahminlerinin işsizlik oranlarının azalması yönünde olacağını vurgulayan SPM Araştırmacısı Pınar KAYNAK, “Fakat, COVID-19 sebebiyle Türkiye ve tüm dünya daha önce benzeri görülmemiş bir şokla karşı karşıya. Dolayısıyla hem karşı karşıya kalmış olduğumuz şokun bir örneğinin daha önceden görülmemesi, hem de elimizdeki verilerin mevcut durumu yansıtmakta yüzde yüz yeterli olmaması sebebiyle; COVID-19’un işgücü piyasalarına yansımalarını kestirmek oldukça güç. Bu sebeple, bu bültende işgücü piyasaları normal seyrinde gitseydi, işsizlik verileri hangi yönde değişirdi sorusunun cevabını vermiş olacağız. Fakat yayınladığımız değerlerden sapmalar olması şaşırtıcı olmayacaktır. Diğer yandan özellikle işsizlik verilerinin beklenen değerlerden ne kadar saptığını görmenin de ekonomistler ve politika yapıcılar için oldukça ilginç olduğunu düşünüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

COVID-19 olmasaydı Mart-2020 döneminde işsizlik 1 puan azalarak yüzde 12,6’ya düşebilirdi

KAYNAK, Mart-2020 dönemi için ekonominin ‘normal’ seyrinde gittiği alternatif bir senaryoda genel işsizlik oranının 1 puan, tarım dışı işsizlik oranının ise 1,2 puan azalarak sırasıyla yüzde 12,6 ve yüzde 14,2 seviyelerinde seyretmesini; mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise 0,4 puan azalarak yüzde 14,2 düzeyine inmesini beklediklerini ifade etti. KAYNAK, “İstihdam oranının ise 0,9 puan artarak yüzde 44 seviyesine çıkmasını, sanayi istihdamının ise ufak bir artışla 5 milyon 614 bin kişi olarak açıklanmasını beklerdik. Ancak altını çizdiğimiz gibi, tüm dünyanın içinde bulunduğu sıra dışı duruma bağlı olarak, açıkladığımız tahminlerden kayda değer sapmalar olması şaşırtıcı olmayacaktır” diye konuştu.

Mart-2020 Dönemi İşsizlik Verileri 10 Haziran tarihinde İlan Edilecek

SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar KAYNAK’ca yapılan, ekonomi normal seyrinde gitseydi istihdam piyasasında hangi rakamların açıklanabileceğine yönelik tahminler; TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, mevsimsel etkilerden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Haziran-2020 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Mart-2020 dönemine ait 10 Haziran’da ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.

Geçtiğimiz ay yayınlanan bültende işsizlik verilerinde azalış bekledikleri anımsatılan SPM çalışmasında, 11 Mayıs tarihinde açıklanan Şubat 2020 dönemi işsizlik oranı ile tarım dışı işsizlik oranının bu tahmine paralel olarak gerilediği ve sırasıyla yüzde 13,6 ve yüzde 15,4’e indiği bildirildi. Çalışmada MEA tarım dışı işsizlik oranının da 0,1 puan azalarak yüzde 14,6 olduğu kaydedildi.

COVID-19, işsizliği belirleyen tüm göstergeleri negatif etkiledi, ama etkileme düzeyini belirlemek mümkün değil

SPM çalışmasının sonuç bölümünde, COVID-19’a bağlı olarak işsizliği etkileyen temel göstergelerde yaşanmaya başlanan olumsuz seyir şu şekilde açıklandı: “İhracat, Şubat dönemine göre yüzde 9 oranında azalırken, yatırım malları ithalatı yüzde 5, hammadde ithalatı ise yüzde 10 oranında azalmıştır. Yine aynı dönemde kapasite kullanım oranı imalat sanayinde 0,7 puan azalırken, MEA sanayi üretim endeksi 8,5 puan azalmıştır. Bu değerlerin ne kadarının COVID-19’a bağlı sapmaları içerdiğini bire bir saptamak mümkün olmasa da, Mart dönemi işsizlik oranlarını yukarı yönlü etkilemesi ve dolayısıyla işsizlik oranlarındaki azalma eğilimini yavaşlatması şaşırtıcı olmayacaktır.”

COVID-19 etkisine girilmezden önceki Şubat ayında KKO artışa geçmişti

SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO), Şubat 2020 döneminde geçen yılın aynı ayına göre iki puan artarak yüzde 76 seviyesine ulaştığı, bu rakamın Ocak 2020 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden 0,5 puan yüksek olduğu anlatılarak, “Son dokuz aylık dönemde dibi gören KKO, Şubat döneminde yeniden artışa geçmiştir” değerlendirmesinde bulunuldu.

Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Buna göre Ocak 2020’de tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,4 puan azalarak yüzde 74,2 seviyesine inerken, aynı dönemde ara malları imalatı KKO’nun yüzde 75’ten yüzde 76,1’e; yatırım malları imalatı KKO’nun ise yüzde 75,2’den yüzde 76,4’e çıktığı görülmektedir. Dolayısıyla, tüketim malları KKO’sunun azalmaya devam ettiği görülürken; ara ve yatırım malları KKO’larının artma eğilimine geçtiği görülmektedir” denildi.

Şubat-2020 Döneminde İşgücü Verilerinde Neler Yaşandı?

SPM: ŞUBAT-2020 DÖNEMİNDE İŞSİZLİK ORANLARINDA BİR AZALMA GÖZLEDİK

SPM çalışmasında TÜİK’in Şubat-2020 genel işsizlik oranını yüzde 13,6 olarak açıkladığı ve bu oranın bir önceki yılın aynı döneminden 1,1 puan, Ocak dönemi işsizlik oranından ise 0,2 puan az olduğu bildirildi. İşsiz sayısının ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 10,6 oranında daraldığı ifade edilen çalışmada, “Tarım dışı işsizlik oranı Ocak dönemine göre 0,3 puan azalarak yüzde 15,4 olarak seyretmiştir. Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 1,5 puan düşüktür. Dolayısıyla, işsizlik oranlarında bir azalma gözlediğimizi söylemek mümkündür. Genel işsizlik oranı ve tarım dışı işsizlik oranında da Kasım 2012’den bu yana süregelen artış eğilimi devam etmektedir” denildi.

SPM’nin Şubat-2020 dönemi işsizlik verilerine yönelik diğer tespitleri ise şöyle:

İşgücü: Şubat döneminde işgücü, bir önceki döneme göre yüzde 2 oranında daralarak 30 milyon 982 bin kişi düzeyine inmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yaklaşık olarak yüzde 3,4 oranında bir azalma söz konusudur. Bu da 1 milyon 102 bin kişinin işgücünden çıktığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü, bir önceki döneme göre 562 bin kişi azalarak 31 milyon 505 bin kişi düzeyine inmiştir. Bu da bir önceki döneme göre yüzde 1,75 oranında, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 3,3 oranında bir daralma olduğuna işaret etmektedir.

İşgücüne Katılım Oranı: Şubat 2020 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 49,9 olarak açıklanmıştır. Bu oran Ocak döneminden 1,1 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 2,6 puan düşüktür. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki döneme göre bir puan azalarak yüzde 50,7 düzeyinde seyretmiştir. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 2,6 puan düşüktür.

İstihdam: TÜİK Şubat 2020 istihdam oranını yüzde 43,1 olarak açıklamıştır. Bu oran Ocak döneminden 0,9 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 1,7 puan düşüktür. İmalat sektöründe istihdam bir önceki döneme göre 44 bin kişi azalarak 5 milyon 196 bin kişi seviyesine inerken, madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektörlerinde de toplam istihdam 12 bin kişi azalmıştır. Bunlara paralel olarak, sanayi sektörü istihdamı Ocak dönemine göre 56 bin kişi azalmış ve 5 milyon 593 bin kişi olarak açıklanmıştır. Yıllık bazda imalat sektöründeki 194 bin kişilik; ve madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektöründe meydana gelen 12 bin kişilik artışa mukabil, sanayi istihdamı yıllık olarak 205 bin kişi artmıştır.

[ Notu İndir]