Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Mayıs 2020
Pınar Kaynak, Araştırmacı
7 Mayıs 2020
- SPM, Şubat-2020 Dönemi İşsizlik Verilerinde COVID-19 Etkilerinin Görüleceğini Düşünüyor
SPM: “COVID-19 ŞOKU OLMASAYDI ŞUBAT-2020 DÖNEMİ İŞSİZLİK RAKAMININ YÜZDE 13,5’E GERİLEYECEĞİNİ TAHMİN EDİYORDUK” -“ANCAK COVID-19 ŞOKUNA BAĞLI OLARAK TAHMİN EDİLEN DEĞERLERDEN ‘ÖNGÖRÜLEMEZ SAPMALAR’ YAŞANMASI KUVVETLE MUHTEMEL”
İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 11 Mayıs 2020-Pazartesi günü ilan edilecek Şubat-2020 dönemi işsizlik oranının; COVID-19 şoku olmaksızın işgücü piyasaları normal seyrinde gitseydi 0,3 puanlık azalışla yüzde 13,5 oranında gerçekleşeceğini tahmin etti. SPM, aynı dönemde tarım dışı işsizliğin de 0,4 puan düşüşle yüzde 15,3 düzeyinde gerçekleşeceğini öngördü. Ancak SPM, COVID-19 şokuna bağlı olarak tahmin edilen bu değerlerden ‘öngörülemez sapmalar’ olmasının ‘kuvvetle muhtemel’ gördüğünü bildirdi.
SPM Araştırmacısı Pınar KAYNAK, Şubat 2020 döneminde ihracatın Ocak dönemine göre yüzde 0,3 oranında azalırken, yatırım malları ithalatının yüzde 5, hammadde ithalatının da yüzde 10 oranında gerilediğini kaydetti. KAYNAK, diğer yandan kapasite kullanım oranının imalat sanayinde 1,5 puan, mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretim endeksinin 0,4 puan azaldığını vurgulayarak “Bu göstergelerin ne kadarının COVID-19’a bağlı olduğunu tam olarak saptamak zor olsa da, Şubat dönemi işsizlik oranlarını arttırıcı yönde yansıması ve işsizlik oranlarındaki azalma hızını baskılaması şaşırtıcı olmayacaktır” görüşünü dile getirdi.
COVID-19’un işgücü piyasalarına yansımasını kestirmek oldukça güç
KAYNAK, Şubat 2020 dönemine ilişkin tahminlerin işsizlik normal seyrinde gitseydi, işsizlik oranlarının azalması yönünde olacağını gösterdiğine dikkat çekerek “Fakat COVID-19 sebebiyle Türkiye ve tüm dünya daha önce benzeri görülmemiş bir şokla karşı karşıya. Dolayısıyla, hem karşı karşıya kalmış olduğumuz şokun bir örneğinin daha önceden görülmemesi, hem de elimizdeki verilerin mevcut durumu yansıtmakta yüzde 100 yeterli olmaması sebebiyle COVID-19’un işgücü piyasalarına yansımalarını kestirmek oldukça güç. Bu sebeple bu bültende ‘İşgücü piyasaları normal seyrinde gitseydi, işsizlik verileri hangi yönde değişirdi?’ sorusunun cevabını vermiş olacağız. Fakat yayınladığımız değerlerden sapmalar olması şaşırtıcı olmayacaktır. Diğer yandan, işsizlik verilerinin beklenen değerlerden ne kadar saptığını görmenin de, özellikle ekonomistler ve politika yapıcılar için oldukça ilginç olduğunu düşünüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar KAYNAK’ca yapılan çalışmadaki tahminler; TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, mevsimsel etkilerden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Mayıs-2020 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Şubat-2020 dönemine ait 11 Mayıs’ta ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.
Çalışmada işgücü piyasaları COVID-19 şoku olmaksızın normal seyrinde gitseydi 11 Mayıs’ta açıklanacak Şubat 2020 dönemi verilerinde mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının 0,2 puan azalarak yüzde 14,4 seviyesinde seyretmesi, istihdam oranının da 0,1 puan azalarak yüzde 43,9 üzeyinde gerçekleşmesi, sanayi istihdamının ise ufak bir azalmayla 5 milyon 639 bin kişi seviyesine inmesi beklentisinde olacakları ifade edildi.
Geçtiğimiz ay yayınlanan bültende işsizlik verilerinde artış beklendiği anımsatılan SPM çalışmasında, 10 Nisan tarihinde açıklanan Ocak 2020 dönemi işsizlik oranının tahminlerine paralel olarak (SPM tahmininden düşük olmakla beraber) 0,1 puan artarak yüzde 13,8 oranına ulaştığı bildirildi. Diğer yandan tarım dışı işsizlik oranının ise 0,1 puan azalarak yüzde 15,7, MEA tarım dışı işsizlik oranının ise 0,5 puan azalarak yüzde 14,6 düzeyine indiği kaydedildi.
SPM: Sıra dışı durum sebebiyle açıkladığımız tahminlerden kayda değer sapmalar yaşanabilir
SPM çalışmasında Şubat-2020 dönemine yönelik ise “Ekonominin ‘normal’ seyrinde gittiği alternatif bir senaryoda, genel işsiz oranlarının 0,3 puan, tarım dışı işsizlik oranının ise 0,4 puan azalarak sırasıyla yüzde 13,5 ve yüzde 15,3 seviyelerinde seyretmesini; mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise 0,2 puan azalarak yüzde 14,4 düzeyine inmesini beklerdik. Diğer yandan, istihdam oranının 0,1 puan azalarak yüzde 43,9 seviyesine inmesini, sanayi istihdamının ise ufak bir azalmayla 5 milyon 639 bin kişi olarak gerçekleşmesini beklerdik. Ancak altını çizdiğimiz gibi, tüm dünyanın içinde bulunduğu sıra dışı duruma bağlı olarak açıkladığımız tahminlerden kayda değer sapmalar olması şaşırtıcı olmayacaktır” denildi.
Ocak-2020’de KKO, son 9 ayın en düşük değerine geriledi
SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO), Ocak döneminde geçen yılın aynı ayına göre 1,1 puan artarak yüzde 75,5 seviyesine ulaştığı belirtilerek, ancak bu rakamın Aralık 2019 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden 1,5 puan düşük olduğu ve aynı zamanda son dokuz ayın da en düşük seviyesi anlamına geldiği bildirildi.
Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Buna göre “Ocak 2020’de tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranının bir önceki aya göre 0,6 puan azalarak yüzde 74,6 seviyesine, ara malları imalatı KKO’nun yüzde 76,5’ten yüzde 75’e; yatırım malları imalatı KKO’nun ise yüzde 77,1’den yüzde 75,2’ye indiği görülmektedir. Dolayısıyla, tüketim ve ara malları KKO’larının azalmaya devam ettiği görülürken; yatırım malları KKO’nun da artıştan azalma eğilimine geçtiği görülmektedir” denildi.
Ocak-2020 Döneminde İşgücü Verilerinde Neler Yaşandı?
SPM: “OCAK-2020 DÖNEMİNDE İŞSİZLİK ORANLARI ARTIŞ HIZI, AZALMA EĞİLİMİNE GİRDİ”
SPM çalışmasında TÜİK’in Ocak 2020 genel işsizlik oranını yüzde 13,8 olarak açıkladığı ifade edilerek, bu oranın bir önceki yılın aynı döneminden 0,9 puan düşük olmakla beraber Aralık 2019 dönemi işsizlik oranından 0,1 puan yüksek olduğu belirtildi. İşsiz sayısının ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 6,6 oranında daraldığı vurgulanan çalışmada, “Tarım dışı işsizlik oranı Aralık dönemine göre 0,1 puan azalarak yüzde 15,7 olarak seyretmiştir. Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 1,1 puan düşüktür. Dolayısıyla işsizlik oranlarının artış hızında bir azalma gözlediğimizi söylemek mümkündür. Genel işsizlik oranı ve tarım dışı işsizlik oranında Kasım 2012’den bu yana süregelen artış eğilimi ise devam etmektedir” görüşü kaydedildi.
SPM’nin Ocak-2020 dönemi işsizlik verilerine yönelik diğer tespitleri ise şöyle:
İşgücü: Ocak döneminde işgücü, bir önceki döneme göre yüzde 1,3 oranında azalarak 31 milyon 629 bin kişi düzeyine inmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yaklaşık olarak yüzde 0,6 oranında bir azalma söz konusudur. Bu da 196 bin kişinin işgücünden çıktığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki döneme göre 256 bin kişi azalarak 32 milyon 150 bin kişi düzeyine inmiştir. Bu da bir önceki döneme göre yüzde 0,8 oranında, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,5 oranında bir daralma olduğuna işaret etmektedir.
İşgücüne Katılım Oranı: Ocak 2020 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 51 olarak açıklanmıştır. Bu oran, Aralık 2019 döneminden 0,8 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 1,2 puan düşüktür. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki döneme göre 0,5 puan azalarak yüzde 51,8 düzeyinde seyretmiştir. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 1,2 puan düşüktür.
İstihdam: TÜİK Ocak 2020 istihdam oranını yüzde 44 olarak açıklamıştır. Bu oran Aralık döneminden 0,7 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 0,5 puan düşüktür. İmalat sektöründeki istihdam bir önceki döneme göre 45 bin kişi azalarak 5 milyon 240 bin kişi seviyesine inerken, madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektörlerinde de toplam istihdam 5 bin kişi azalmıştır. Bunlara paralel olarak, sanayi sektörü istihdamı Aralık dönemine göre 50 bin kişi azalmış ve 5 milyon 649 bin kişi olarak açıklanmıştır. Yıllık bazda imalat sektöründeki 242 bin kişilik ve madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektöründe meydana gelen 16 bin kişilik artışa mukabil, sanayi istihdamı yıllık olarak 257 bin kişi artmıştır.
[ Notu İndir]