Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Nisan 2020

Pınar Kaynak, Araştırmacı


6 Nisan 2020

- SPM: “OCAK 2020 DÖNEMİNDE İŞSİZLİK YÜZDE 14,1 OLARAK GERÇEKLEŞEBİLİR”

İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 10 Nisan 2020-Cuma günü ilan edilecek Ocak-2020 dönemi işsizlik oranının yüzde 14,1 oranında gerçekleşeceğini tahmin etti. SPM, aynı dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış işsizliğin ise yüzde 14,9 düzeyinde gerçekleşeceğini öngördü.

SPM Araştırmacısı Pınar KAYNAK, işsizlik verilerinin 2020 yılına artışla girmesini beklediklerini ifade ederek “Ocak 2020 döneminde ihracat, Aralık 2019 dönemine göre yüzde 4,2 oranında azalmıştır. Diğer yandan, yine aynı dönemde yatırım malları ithalatı (taşımacılık hariç) yüzde 21, hammadde ithalatı ise yüzde 1 oranında azalmıştır. Bu göstergeler ekonomide bir yavaşlamanın habercisi olarak sayılabilir ve Ocak dönemi işsizlik oranlarına arttırıcı yönde yansıması şaşırtıcı olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar KAYNAK’ca yapılan tahminler; TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Nisan-2020 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Aralık-2019 dönemine ait 10 Nisan’da ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.

SPM çalışmasında, 10 Nisan’da açıklanacak Ocak 2020 dönemi genel ve tarım dışı işsizlik oranlarının 0,4’er puan artarak sırasıyla yüzde 14,1 ve yüzde 16,2 seviyelerinde gerçekleşmesinin beklediklerini bildirerek “Mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise 0,4 puan azalarak yüzde 14,9 seviyesinde seyretmesini tahmin etmekteyiz. Diğer yandan, istihdam oranının 0,5 puan azalarak yüzde 44,2 düzeyinde gerçekleşmesini, sanayi istihdamının ise ufak bir azalmayla 5 milyon 635 bin kişi seviyesine inmesini beklenmektedir” denildi.

SPM, geçtiğimiz ay yayınladığı bülteninde işsizlik verilerinde artış beklediğini ve tahminlerine paralel olarak 10 Mart tarihinde açıklanan Aralık 2019 dönemi genel ve tarım dışı işsizlik oranlarının 0,4’er puan artarak sırasıyla yüzde 13,7 ve yüzde 15,8 seviyelerinde seyrettiğini anımsatarak, mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise 0,1 puan azalarak yüzde 15,3’e indiğini bildirdi. SPM sanayi istihdamının Aralık dönemi değerine ilişkin tahmin ettiği rakam 5 milyon 724 bin kişi iken, gerçekleşmenin 5 milyon 699 bin kişi olduğunu da vurgulayarak, “Tahminlerimize göre Ocak döneminde bu sayının 5 milyon 635 bin kişi seviyesine inmesi beklenmelidir” analizinde bulundu.

İşsizlikte yüzde 14,1 tahmininin gerekçeleri ne?

SPM çalışmasının ‘Sonuç’ bölümünde ise Ocak 2020 döneminde işsizlik rakamının yüzde 14,1 olarak gerçekleşebileceği yönündeki tahmine yönelik şu açıklamalarda bulunuldu: “İşsizlik verilerinin 2020 yılına artışla girmesi beklenmelidir. Ocak 2020 döneminde ihracat, Aralık 2019 dönemine göre yüzde 4,2 oranında azalmıştır. Diğer yandan, yine aynı dönemde yatırım malları ithalatı (taşımacılık hariç) yüzde 21, hammadde ithalatı ise yüzde 1 oranında azalmıştır. Bu göstergeler ekonomide bir yavaşlamanın habercisi olarak sayılabilir ve Ocak dönemi işsizlik oranlarına arttırıcı yönde yansıması şaşırtıcı olmayacaktır. Yaptığımız sayısal tahminler de bu beklentimizi destekler niteliktedir. “

Kapasite kullanım oranlarında durum ne?

SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO), Aralık döneminde geçen yılın aynı ayına göre 2,9 puan artarak yüzde 77 seviyesine ulaştığı ifade edilerek, bu rakamın Kasım 2019 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden 0,2 puan düşük olduğu kaydedildi.

Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Bun göre Aralık 2019’da tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranının bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 75,2 seviyesine indiği, yine aynı dönemde ara malları imalatı KKO’nun yüzde 76,6’dan yüzde 76,5’e gerilediği; yatırım malları imalatı KKO’nun ise yüzde 76,6’dan yüzde 77,1’e çıktığı anlatılarak “Dolayısıyla yatırım KKO’nun artmaya devam ettiği görülürken; bunun aksine tüketim ve ara malları KKO’larının artıştan azalma eğilimine geçtiği görülmektedir” değerlendirmesinde bulunuldu.

Aralık-2019 Döneminde İşgücü Verilerinde Neler Yaşandı?

SPM: “ARALIK 2019 DÖNEMİNDEKİ YÜZDE 13,7’LİK İŞSİZLİK ORANI, GEÇEN YILIN AYNI DÖNEMİNDEN 0,2 PUAN DAHA YÜKSEK”

SPM çalışmasında TÜİK’in Aralık 2019 genel işsizlik oranını yüzde 13,7 olarak açıkladığı hatırlatılarak, bu oranın bir önceki yılın aynı döneminden 0,2 puan, Kasım dönemi işsizlik oranından 0,4 puan yüksek olduğu ifade edildi. İşsiz sayısının geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 2,1 oranında arttığı bildirilen çalışmada “Tarım dışı işsizlik oranı ise Kasım dönemine göre 0,4 puan artarak yüzde 15,8 olarak seyretmiştir. Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 0,2 puan yüksektir. Dolayısıyla işsizlik oranlarında son birkaç dönemdir gözlemlediğimiz azalmanın Aralık döneminde yeniden artış eğilimine geçtiği görülmektedir. Genel işsizlik oranı ve tarım dışı işsizlik oranında da Kasım 2012’den bu yana süregelen artış eğilimi devam etmektedir” denildi.

SPM’nin Aralık-2019 dönemi işsizlik verilerine yönelik diğer tespitleri ise şöyle:

İşgücü: Aralık döneminde işgücü, bir önceki döneme göre yüzde 1,3 oranında azalarak 32 milyon 52 bin kişi düzeyine inmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yaklaşık olarak yüzde 0,3 oranında bir artış söz konusudur. Bu da 95 bin kişinin daha işgücüne katıldığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki döneme göre 180 bin kişi azalarak 32 milyon 470 bin kişi düzeyine inmiştir. Bu da bir önceki döneme göre %0,6 oranında bir daralma, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,3 oranında bir genişleme olduğuna işaret etmektedir.

İşgücüne Katılım Oranı: Aralık 2019 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 51,8 olarak açıklanmıştır. Bu oran, Kasım döneminden 0,7 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 0,6 puan düşüktür. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki döneme göre 0,4 puan azalarak yüzde 52,4 düzeyinde seyretmiştir. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 0,7 puan düşüktür.

İstihdam: TÜİK Aralık 2019 istihdam oranını yüzde 44,7 olarak açıklamıştır. Bu oran Kasım döneminden 0,9 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 0,7 puan düşüktür. İmalat sektöründeki istihdam bir önceki döneme göre 35 bin kişi azalarak 5 milyon 285 bin kişi seviyesine inerken, madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektörlerinde de toplam istihdam 24 bin kişi azalmıştır. Bunlara paralel olarak, sanayi sektörü istihdamı Kasım dönemine göre 59 bin kişi azalmış ve 5 milyon 699 bin kişi olarak açıklanmıştır. Yıllık bazda imalat sektöründeki 228 bin kişilik artış; ve madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektöründe meydana gelen 3 bin kişilik azalmaya mukabil, sanayi istihdamı yıllık olarak 225 bin kişi artmıştır.

[ Notu İndir]