Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Mart 2020
Pınar Kaynak, Araştırmacı
6 Mart 2020
- SPM: “ARALIK 2019 DÖNEMİNDE İŞSİZLİK YÜZDE 13,8 OLARAK GERÇEKLEŞEBİLİR”
İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 10 Mart 2020-Salı günü ilan edilecek Aralık-2019 dönemi işsizlik oranının (2019-Kasım dönemine göre) yüzde 13,8 oranında gerçekleşeceğini tahmin etti. SPM, aynı dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış işsizliğin ise yatay seyrederek yüzde 15,5 düzeyinde gerçekleşeceğini öngördü. SPM’nin tahminine göre Aralık-2019 döneminde tarım dışı işsizlik ise yüzde 15,9 olarak gerçekleşebilir.
SPM Araştırmacısı Pınar KAYNAK, Aralık-2019 döneminde işsizlik verilerinin yeniden artmaya başlamasını beklediklerini ifade ederek “Aralık döneminde ihracat, bir önceki döneme göre yüzde 5,2 oranında azalmıştır. Diğer yandan Kasım döneminde sanayi üretim endeksi (SÜE), bir önceki döneme göre 2,1 puan azalmıştır. Bu göstergelerin Aralık dönemi işsizlik oranlarını arttırıcı yönde etki göstermesi şaşırtıcı olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar KAYNAK’ca yapılan tahminler; TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Mart-2020 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Aralık-2019 dönemine ait 10 Mart’ta ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.
SPM çalışmasında 10 Martta açıklanacak Aralık-2020 dönemi mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise sabit kalarak yüzde 15,5 seviyesinde seyredeceği tahmin edilirken, istihdam oranının 0,7 puan azalarak yüzde 44,9 düzeyinde gerçekleşeceği, sanayi istihdamının ise ufak bir azalmayla 5 milyon 724 bin kişi seviyesine ineceği öngörüldü.
Geçtiğimiz ay yayınlanan bültende işsizlik verilerinde artış beklentisi içinde olmalarına karşın (tahminlerinin aksine) 10 Şubat tarihinde açıklanan Kasım 2019 dönemi genel ve tarım dışı işsizlik oranlarının sırasıyla 0,1 puan ve 0,3 puan azalarak yüzde 13,3 ve yüzde 15,4 seviyelerinde seyrettiği ifade edilen SPM çalışmasında; bunlara paralel olarak mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının da 0,3 puan azalarak yüzde 15,5 düzeyine indiği kaydedildi. Sanayi istihdamının Kasım-2019 dönemi değerine ilişkin tahmin ettikleri rakam 5 milyon 728 bin kişi olurken, gerçekleşmenin 5 milyon 758 bin kişi gerçekleştiği anlatılan çalışmada, “Tahminlerimize göre Aralık döneminde bu sayının 5 milyon 724 bin kişi seviyesine inmesi beklenmelidir” denildi.
SPM çalışmasının ‘Sonuç’ bölümünde ise Aralık 2019 döneminde işsizlik rakamının yüzde yüzde 13,8 olarak gerçekleşebileceği yönündeki tahmine ilişkin şu tespitlerde bulunuldu: “Aralık döneminde işsizlik verilerinin yeniden artmaya başlaması beklenmelidir. Aralık döneminde ihracat bir önceki döneme göre yüzde 5,2 oranında azalmıştır. Diğer yandan Kasım döneminde sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 2,1 puan azalmıştır. Bu göstergelerin Aralık dönemi işsizlik oranlarını arttırıcı yönde etki göstermesi şaşırtıcı olmayacaktır. Yaptığımız sayısal tahminler de bu beklentimizi destekler niteliktedir.”
Kapasite kullanım oranlarında (KKO) artış eğilimi yaşanıyor
SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO), Kasım-2019 döneminde geçen yılın aynı ayına göre 3,1 puan artarak yüzde 77,2 seviyesinde seyrettiği ve bu rakamın Ekim-2019 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden 0,8 puan yüksek olduğu bildirildi.
Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Buna göre Kasım 2019’da tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,2 puan artarak yüzde 75,3 seviyesine çıktı. Yine aynı dönemde ara malları imalatı KKO’nun yüzde 75,6’dan yüzde 76,6’ya; yatırım malları imalatı KKO’nun ise yüzde 75,5’ten yüzde 76,6’ya çıktığının kaydedildiği SPM çalışmasında “Dolayısıyla tüketim ve ara malları KKO’larının artmaya devam ettiği görülürken; bunların aksine yatırım malları KKO’nun da azalma eğiliminden artış eğilimine doğru geçtiği görülmektedir” analizi yapıldı.
Kasım-2019 Döneminde İşgücü Verilerinde Neler Yaşandı?
SPM: “Genel İşsizlik ve Tarım Dışı İşsizlik Oranları 7 Yıldır (Kasım 2012-Kasım 2019) Artış Eğilimini Sürdürüyor”
SPM çalışmasında TÜİK’in Kasım-2019 genel işsizlik oranını yüzde 13,3 olarak açıkladığı anımsatılarak, bu oranın bir önceki yılın aynı döneminden 1 puan yüksekken, Ekim dönemi işsizlik oranından 0,1 puan düşük olduğu bildirildi. İşsiz sayısının geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 8,2 oranında arttığı, tarım dışı işsizlik oranının ise Ekim dönemine göre 0,3 puan azalarak yüzde 15,4 olarak seyrettiği vurgulanan çalışmada “Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 1,1 puan yüksektir. Dolayısıyla, işsizlik oranlarında son birkaç dönemdir gözlemlediğimiz azalmanın Kasım döneminde de devam ettiği görülmektedir” değerlendirmesinde bulunuldu.
Öte yandan SPM, genel işsizlik oranı ve tarım dışı işsizlik oranında da; Kasım-2012’den bu yana süregelen artış eğiliminin devam ettiğini bildirdi.
SPM’nin Kasım-2019 dönemi işsizlik verilerine yönelik diğer tespitleri ise şöyle:
İşgücü: Kasım döneminde işgücü, bir önceki döneme göre yüzde 0,8 oranında azalarak 32 milyon 477 bin kişi düzeyine inmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yaklaşık olarak yüzde 0,6 oranında bir artış söz konusudur. Bu da 182 bin kişinin daha işgücüne katıldığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki döneme göre 19 bin kişi artarak 32 milyon 676 bin kişi düzeyine çıkmıştır. Bu da bir önceki döneme göre yüzde 0,1, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,6 oranında bir genişleme olduğuna işaret etmektedir.
İşgücüne Katılım Oranı: Kasım 2019 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 52,5 olarak açıklanmıştır. Bu oran, hem Ekim döneminden, hem de geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 0,5 puan düşüktür. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki döneme göre 0,1 puan azalarak yüzde 52,8 düzeyinde seyretmiştir. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 0,6 puan düşüktür.
İstihdam: TÜİK Kasım 2019 istihdam oranını yüzde 45,6 olarak açıklamıştır. Bu oran Ekim döneminden 0,3 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 0,9 puan düşüktür. Diğer yandan, imalat sektöründeki istihdam bir önceki döneme göre 78 bin kişi artarak 5 milyon 320 bin seviyesine çıkarken, madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektörlerinde de toplam istihdam 14 bin kişi artmıştır. Bunlara paralel olarak, sanayi sektörü istihdamı Ekim dönemine göre 92 bin kişi artmış ve 5 milyon 758 bin kişi olarak açıklanmıştır. Yıllık bazda imalat sektöründeki 90 bin kişilik; ve madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektöründe meydana gelen 12 bin kişilik artışa mukabil, sanayi istihdamı yıllık olarak 102 bin kişi artmıştır.
[ Notu İndir]