Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Eylül 2019
Pınar Kaynak, Araştırmacı
11 Eylül 2019
- SPM: “İHRACAT VE İTHALATTAKİ AZALMA EKONOMİDE YAVAŞLAMA SİNYALİ, HAZİRAN 2019 DÖNEMİNDE İŞSİZLİK YÜZDE 13 OLARAK GERÇEKLEŞEBİLİR”
İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 16 Eylül 2019-Pazartesi günü ilan edilecek Haziran-2019 işsizlik oranının (2019-Mayıs dönemine göre) 0,2 puan artarak yüzde 13 oranında gerçekleşeceğini tahmin etti. SPM’nin tahminine göre Haziran-2019 döneminde tarım dışı işsizlik oranı da 0,5 puan yükselerek yüzde 15,5 olarak belirlenebilir.
SPM Araştırmacısı Pınar KAYNAK, Haziran döneminde işsizlik verilerindeki artışın yeniden baş göstermesini beklediklerini ifade ederek, “Haziran döneminde ihracat Mayıs dönemine göre yüzde 31 oranında azalırken; yatırım malları ithalatı yüzde 13, ham madde ithalatı ise yüzde 22 oranında geriledi. Diğer yandan, sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 24,2 puan düştü. Tüm bunlar ekonomide bir yavaşlamanın sinyali olarak kabul edilebilir ve Haziran dönemi işgücü piyasalarına yansıması da şaşırtıcı olmayacaktır” şeklinde değerlendirmede bulundu.
SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar KAYNAK’ca yapılan tahminler; TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Eylül-2019 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Haziran-2019 dönemine ait 16 Eylülde ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.
SPM’nin çalışmasında; 16 Eylül’de açıklanacak veriler kapsamında mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise 0,1 puan azalarak yüzde 16,1 seviyesine inmesinin ve yaşanan gelişmelere paralel olarak istihdam oranının 0,2 puan artarak yüzde 46,3 düzeyinde gerçekleşmesinin, sanayi istihdamının ise ufak bir artışla 5 milyon 575 bin kişi seviyesine çıkmasının beklendiği belirtildi.
SPM: Haziran 2019 döneminde sanayi istihdamının küçük bir artış göstermesini bekliyoruz
Geçtiğimiz ay yayınlanan bültenlerinde işsizlik verilerinde düşüş bekledikleri yönündeki değerlendirmesini anımsatan SPM, 15 Ağustos tarihinde açıklanan Mayıs 2019 dönemi işsizlik oranının tahminlerinin 0,1 puan üstünde azalarak yüzde 12,8 olarak ilan edildiği belirtildi. Tarım dışı işsizlik oranının ise yatay seyrederek yüzde 15 olarak kaldığı ve mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise 0,2 puan artarak yüzde 16,2 olarak açıklandığı anlatılan SPM çalışmasında; “Sanayi istihdamının Mayıs dönemi değerine ilişkin tahmin ettiğimiz rakam 5 milyon 578 bin kişi olurken, gerçekleşme 5 milyon 546 bin kişi olmuştur. Tahminlerimize göre Haziran döneminde bu sayının 5 milyon 575 bin kişi seviyesine çıkması beklenmelidir” değerlendirmesinde bulunuldu.
SPM: Haziran 2019 döneminde işsizlik verilerinde artış yeniden baş gösterebilir
Çalışmanın sonuç bölümünde ise yüzde 13’e yükseleceği öngörülen Haziran 2019 dönemi işsizlik verisine yönelik şu görüşlere yer verildi: “Haziran döneminde işsizlik verilerindeki artışın yeniden baş göstermesi beklenmelidir. Haziran döneminde ihracat Mayıs dönemine göre yüzde 31 oranında azalırken; yatırım malları ithalatı yüzde 13, ham madde ithalatı ise yüzde 22 oranında azalmıştır. Diğer yandan, sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 24,2 puan azalmıştır. Tüm bunlar ekonomide bir yavaşlamanın sinyali olarak kabul edilebilir ve Haziran dönemi işgücü piyasalarına yansıması da şaşırtıcı olmayacaktır. Yaptığımız sayısal tahminler de bu beklentimizi destekler niteliktedir.”
İmalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO) ise Mayıs döneminde geçen yılın aynı ayına göre 1,6 puan azalarak yüzde 76,3 seviyesinde seyrettiği ve bu rakamın Nisan 2019 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden 1,3 puan yüksek olduğu ifade edildi.
Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara mallar ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Mayıs 2019’da tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,5 puan artarak yüzde 74,1 seviyesine çıkarken, ara malları imalatındaki KKO yüzde 74,7’den yüzde 76,3’e, yatırım malları imalatındaki KKO’nun ise yüzde 74,2’den yüzde 75,6’ya çıktığı ifade edilerek “Hem tüketim malları KKO’sunun hem de ara ve yatırım malları KKO’larının artmaya devam ettiği görülmektedir” denildi.
Mayıs-2019 Döneminde İşgücü Verilerinde Neler Yaşandı?
“MAYIS-2019 DÖNEMİNDE İŞSİZLİK, GEÇEN YILIN AYNI DÖNEMİNE GÖRE 3,1 PUAN DAHA YÜKSEK GERÇEKLEŞTİ”
SPM çalışmasında TÜİK’in Mayıs 2019 genel işsizlik oranını yüzde 12,8 olarak açıkladığı anımsatılarak, bu oranın bir önceki yılın aynı döneminden 3,1 puan yüksekken, Nisan dönemi işsizlik oranından 0,2 puan düşük olduğu ifade edildi. İşsiz sayısının geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 32,6 oranında arttığı, tarım dışı işsizlik oranının ise Nisan dönemine göre sabit kalarak yüzde 15 olarak seyrettiği kaydedilen çalışmada “Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 3,4 puan yüksektir. Dolayısıyla işsizlik oranlarındaki frenlemenin devam ettiği görülmektedir. Genel işsizlik oranı ve tarım dışı işsizlik oranında Kasım 2012’den bu yana süregelen artış eğilimi devam etmektedir” denildi.
SPM’nin Mayıs-2019 dönemi işsizlik verilerine yönelik diğer tespitleri ise şöyle:
İşgücü: Mayıs döneminde işgücü, bir önceki döneme göre yüzde 0,1 oranında artarak 32 milyon 426 bin kişi düzeyine ulaşmıştır. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yaklaşık yüzde 0,5 oranında bir artış görülmektedir. Bu da 152 bin kişinin daha işgücüne katıldığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki döneme göre 101 bin kişi azalarak 32 milyon 402 bin kişi düzeyine inmiştir. Bu da bir önceki döneme göre yüzde 0,3 oranında bir daralma, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,8 oranında bir genişleme olduğuna işaret etmektedir.
İşgücüne Katılım Oranı:Mayıs 2019 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 52,9 olarak açıklanmıştır. Bu oran Nisan dönemi ile aynı iken, geçtiğimiz yılın aynı döneminden 0,4 puan düşüktür. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki döneme göre 0,3 puan azalarak yüzde 52,8 olarak açıklanmıştır. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 0,2 puan düşüktür.
İstihdam: TÜİK Mayıs 2019 istihdam oranını yüzde 46,1 olarak açıklamıştır. Bu oran Nisan döneminden 0,1 puan yüksek olmakla beraber, geçtiğimiz yılın aynı döneminden 2 puan düşüktür. Diğer yandan, imalat sektöründeki istihdam bir önceki döneme göre 15 bin kişi azalarak 5 milyon 137 bin seviyesine inerken, madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektörlerinde de toplam istihdam 7 bin kişi artmıştır. Bunlara paralel olarak, sanayi sektörü istihdamı Nisan dönemine göre 7 bin kişi azalmış ve 5 milyon 546 bin kişi olarak açıklanmıştır. Yıllık bazda imalat sektöründeki 87 bin kişilik; ve madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektöründe meydana gelen 36 bin kişilik azalmaya mukabil, sanayi istihdamı yıllık olarak 123 bin kişi azalmıştır.
[ Notu İndir]