Platform Notu: "Binyıl Kalkınma Hedefleri ve Yoksul Odaklı Büyüme"
Ergül Halisçelik
3 Haziran 2016
TÜRKİYE, BİNYIL KALKINMA HEDEFLERİNE ULAŞMADA “KISMEN BAŞARILI”
TÜRKİYE, 8 GÖSTERGEDE 1990 İLE 2015 YILI VERİLERİ KIYASLANARAK YAPILAN SIRALAMADA 187 ÜLKE ARASINDA 88’İNCİ OLDU
TÜRKİYE YOKSULLUKLA MÜCADELEDE 160’INCI OLARAK KÖTÜ BİR PERFORMANS; ÇOCUK SAĞLIĞINA YÖNELİK ÇALIŞMALARDA 13’ÜNCÜ OLARAK İYİ BİR PERFORMANS GÖSTERDİ
Türkiye, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından ortaya konulan Binyıl Kalkınma Hedeflerine ulaşmada “kısmen başarılı” oldu. 1990 temel yılındaki veriler, Binyıl Kalkınma Hedeflerine ulaşmak için belirlenen 2015 yılı sonuçları ile karşılaştırıldığında Türkiye, 187 ülke arasında 88’inci sırada bulunuyor.
Binyıl Kalkınma Hedefleri, BM’ye üye ülkelerin 2015 yılına kadar yerine getirmeyi amaçladığı yoksullukla mücadeleden cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına kadar 8 ana hedeften oluşuyor. Türkiye, 1990-2015 yılı verilerinin kıyaslanarak belirlenen Binyıl Kalkınma Hedeflerini gerçekleştirmede en kötü performansı “kalkınmaya yönelik küresel işbirliği”nde 187 ülke arasında 161’inci sırada bulunarak gösterdi. Buna karşılık en iyi performansı ise çocuk sağlığı konusunda 13’üncü sıraya yükselerek elde etti.
Türkiye en kötü ikinci performansı 187 ülke arasında 160’ıncı sırada bulunduğu ‘yoksullukla mücadele’de sağladı. Buna karşılık Türkiye en iyi ikinci performansı ise 25’inci sırada bulunduğu HIV/AIDS’le mücadelede elde etti.
Türkiye “cinsiyet eşitliği”nde 146’ıncı, “çevresel sürdürülebilirlik”te 107’inci olabilirken; eğitimde 37’inci, anne sağlığında ise 40’ıncı olmayı başardı.
Hazine Başkontrolörü Dr. Ergül HALİSÇELİK’in “Binyıl Kalkınma Hedefleri ve Yoksul Odaklı Büyüme” başlıklı makalesi; sekretaryası TOBB ETÜ Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (TOBB ETÜ-SPM) tarafından yürütülen, Sosyal Politikalar Platformunca yayınlandı.
Sosyal Politikalar Platformu kurucusu ve TOBB ETÜ SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN, amaçlarının “Türkiye’de sosyal politika konularında çalışan uzmanlar arasındaki işbirliği ve iletişimin artmasına katkıda bulunmak ve sosyal politika konularında yapılan çalışmaların sonuç ve bulgularını araştırma/politika notları yoluyla diğer uzmanlar ve kamuoyu ile paylaşmayı sağlamak olduğunu” belirtti. Prof. Dr. SAYAN, BM’nin Binyıl Kalkınma Hedeflerinin tüm ülkelerin ortak kararı ile belirlendiğini ve insani kalkınma alanında önemli bir gösterge olduğunu ifade etti. Prof. Dr. SAYAN, Dr. HALİSÇELİK’in makalesinde ortaya konulan Türkiye’nin elde ettiği sonuçların özellikle yoksullukla mücadele ile cinsiyet eşitliğinin sağlanması konularında daha çok mesafe alınmasının gerekliliğini gösterdiği tespitinde bulundu.
Çin, G. Kore, Brezilya, Meksika, S. Arabistan bizden daha iyi durumda
Ülkelerin Binyıl Kalkınma Hedeflerini gerçekleştirmedeki durumu kıyaslandığında ise Çin 16’ıncı, Güney Kore 29’uncu, Brezilya 45’inci, Meksika 56’ıncı, Suudi Arabistan 58’inci olarak “başarılı” kategorisine girerken; Arjantin 80’inci, Rusya Federasyonu 83’üncü sırada hesaplanarak “kısmen başarılı” sayıldı. Ancak bu ülkeler sıralamada Türkiye’nin üstünde bulunuyorlar. Buna karşılık 107’inci sırada yer alan Endonezya ve 133’üncü sırada yer alan Hindistan da “kısmen başarılı” ülkeler kategorisinde yer buldukları halde Türkiye’nin gerisinde kaldılar.
2015 BKH Endeksi’nde 97’inci sıradayız
Dr. HALİSÇELİK’in makalesinde 2015 yılına ait ‘Binyıl Kalkınma Hedefleri Endeksi’ hesaplanarak Türkiye’nin yeri de gösterildi. Buna göre Türkiye söz konusu endekste 187 ülke arasında 97’inci oldu ve “orta kalkınma” düzeyinde kaldı. Türkiye, 8 hedef için ayrı ayrı hesaplanan 2015 BKH Endekslerinde en iyi performansı 37’inci sırada bulunduğu “eğitim”de gösterdi. Buna karşılık Türkiye’nin en kötü performansı ise 141’inci sırada olduğu “cinsiyet eşitliği” hedefinde görüldü. Türkiye, yoksullukla mücadelede ise 187 ülke arasında 100’üncü olabildi. Türkiye çocuk sağlığı alanında ise 51’inci oldu.
2015 yılına ait Binyıl Kalkınma Hedefleri Endeksi ülkelere göre sıralandığında ise Güney Kore (32), Meksika (47), Arjantin (49), Rusya Federasyonu (51), Suudi Arabistan (56), Çin (62), Brezilya (70) bizden daha ön sırada yer alırken; Endonezya (122), Güney Afrika (135), Hindistan (142) Türkiye’nin gerisinde yer bulabildi.
Zengin-fakir uçurumu arttı
Araştırma kapsamında yapılan bir kıyaslamaya göre yoksul ülkelerin çok büyük bölümü kalkınmada parasal gösterge olan kişi başına gelir dikkate alındığında gelişmiş ülkelere yakınsamakta başarısız oldu. Birçok ülkede gelir dağılımı adaletsiz hale gelirken, gerek ülkeler gerekse ülkelerin fakir bölgeleri arasındaki zengin-fakir uçurumu giderek arttı. Buna karşılık yoksul ülkeler, parasal olmayan kalkınma hedeflerinde gelişmiş ülkelere yakınsamakta nispeten daha başarılı oldular.
KÜRESEL YOKSULLUKLA MÜCADELE İÇİN NE YAPILMALI?
Dr. HALİSÇELİK’in makalesinde kamu harcamalarının kalkınma için ihtiyaç duyulan öncelikli alanlara yönlendirilmesi gerektiği ifade edilerek küresel yoksullukla mücadele için ülkelere şu önerilerde bulunuldu:
*Kamu harcamaları bir yandan ekonomik büyümeye katkıda bulunacak, bir yandan da yoksulların bu büyümeden istifade etmelerini sağlayacak biçimde yapılmalıdır.
*Ülkeler büyüme hedeflerinden sapmamalıdır ancak büyürken gelir dağılımlarındaki eşitsizliğin azaltılmasına yönelik çalışmalarda bulunmalıdır.
*Vergiler ve transferler yoluyla ve yeniden dağıtım politikalarıyla düşük gelir gruplarının büyümeden daha fazla faydalanması hedeflenmelidir.
*Kalkınma hedeflerinin gerçekleştirilmesinde devletin sınırlı kaynaklarını kullanarak yaptığı kamu harcamalarının türü, büyüklüğü, dağılımı yanında, kıt kamu kaynakları ve bu hedef için kullanılan diğer fonların, şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkeleri çerçevesinde ekonomik, verimli ve etkin bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
[İndir]
İlgili Haberler
