Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Haziran 2014
Esra Doğan, Misafir Araştırmacı
İhsan Furkan Kılıç, Yardımcı Araştırmacı
16 Haziran 2014
“TOBB ETÜ-SPM’ye göre sanayide istihdam artışı başka bahara kalıyor…”
SPM: “Mart ayı verilerini dikkate aldığımızda önümüzdeki dönemde sanayide istihdam artışının güçlenmesini beklemiyoruz”
Mart ayında genel işsizlik oranındaki düşüşe rağmen, mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik verilerindeki artışa dikkat çeken TOBB ETÜ Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (TOBB ETÜ-SPM), düşüş eğilimindeki bazı göstergelere göre, önümüzdeki dönemde sanayide istihdam artışının güçlenmesini beklemediğini bildirdi.
SPM, düşüş eğilimindeki bu göstergelerin imalat sanayi kapasite kullanım oranları, iç talep ve yatırımlar olduğunu vurgulayarak “Kamu harcamaları ve ihracat kaynaklı olması, büyümenin kalitesini düşürmekte ve büyümeye dayalı istihdam artışı beklentisinin önüne geçmektedir. SPM’nin önümüzdeki döneme ilişkin beklentisi; bu gelişmelerin, sanayideki istihdam artışının güçlenmesinin önüne geçeceği yönündedir. Ayrıca tarım dışı işsizlik ve mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranlarında da güçlü düşüşler beklenmemelidir” değerlendirmesinde bulundu.
SPM Misafir Araştırmacısı Esra DOĞAN ve Yardımcı Araştırmacı İhsan Furkan KILIÇ ‘Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri’ adlı çalışmanın Haziran-2014 sayısında Mart ayı işsizlik oranlarını değerlendirirken; işsizlik hesaplama yönteminde geçen ay gidilen değişiklik hatırlatılarak, karşılaştırma yapma güçlüğü sebebiyle aylık değişimleri kullandıklarını bildirdiler.
Mart döneminde bir önceki döneme göre; işgücündeki 506 bin kişilik artışa karşın, 584 bin kişilik yeni istihdam yaratıldığı ve bu durumun işsiz sayısında 78 bin kişilik düşüşe neden olduğu kaydedilen çalışmada, bu sebeple genel işsizlik oranında 0,5 puanlık bir düşüş gerçekleşerek yüzde 9,7 seviyesine inildiği ifade edildi. Tarım dışı işsizlik oranının 0,5 puanlık düşüş göstererek yüzde 11,6 seviyesinde gerçekleşmesinde ise hizmetler sektöründeki 262 bin kişilik güçlü istihdam artışının önemli rol oynadığı belirtildi.
Rakamlardan mevsimin getirdiği etkiler çıkarıldığında durum ne oldu?
Mevsim etkilerinden arındırılmış veriler incelendiğinde ise bir önceki döneme göre, istihdamdaki artışın işgücündeki artışı karşılayamadığı ve işsiz sayısında 25 bin kişilik artış gerçekleştiğine dikkat çekilen çalışmada, bu durumun mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranına 0,1 puanlık artış olarak yansıdığı ve mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranının yüzde 9,1 seviyesinde gerçekleştiği bildirildi.
Mart döneminde ana sektörlerin toplam istihdam içindeki paylarının hizmetlerde yüzde 51,2, sanayide yüzde 21, tarımda 20,8 ve inşaatta yüzde 7,1 şeklinde hesaplandığı anlatılan çalışmada, “Sanayi istihdamında 2013’ün son çeyreğinden bu yana görülen artış, Mart döneminde de devam etmiş ancak belirgin şekilde zayıflamıştır. Bir önceki döneme göre imalat sanayi kapasite kullanım oranında 0,2, mevsim etkilerinden arındırılmış imalat sanayi kapasite kullanım oranında ise 0,1 puanlık düşüşler söz konusudur” ifadesi kullanıldı.
İmalat sanayi ve madencilik istihdamında şubat ayına göre daralma yaşandı
5 milyon 365 bin kişiye ulaşan sanayi istihdamında Şubat dönemine göre 6 bin kişilik (binde 1 oranında), geçen yılın aynı dönemine göre ise 282 bin kişilik (yüzde 5,5 oranında) artışlar gerçekleştiği kaydedilen çalışmada, “Sanayi istihdamının alt sektörlerdeki dağılımı incelendiğinde; imalat sanayi istihdamının 4 milyon 986 bin, madencilik ve taş ocakçılığı istihdamının 124 bin ve alt yapı hizmetlerindeki istihdamın ise 255 bin kişi olarak açıklandığı görülmektedir. İmalat sanayi istihdamında bir önceki döneme göre 2 bin kişilik daralma, geçen yılın aynı dönemine göre ise 345 bin kişilik genişleme görülmüştür. Madencilik ve taş ocakçılığı istihdamında da bir önceki döneme göre 2 bin kişilik daralma, geçen yılın aynı dönemine göre ise 30 bin kişilik genişleme görülmüştür. Alt yapı hizmetlerinde ise bir önceki döneme göre 10 bin, geçen yılın aynı dönemine göre ise 42 bin kişilik genişleme gerçekleşmiştir” denildi.
Bahar aylarına girilirken sanayide kapasite kullanımlarında azaltıma gidildi
Çalışmada sanayi istihdamının gelecekteki önemli bir göstergesi sayılan ve Merkez Bankasının açıkladığı imalat sanayi kapasite kullanım oranlarına ilişkin anketin sonuçlarına da değinilerek “Yüzde 73,1 seviyesinde gerçekleşen imalat sanayi kapasite kullanım oranında; Şubat dönemine göre 0,2 puanlık düşüş, geçen yılın aynı dönemine göre 0,4 puanlık artış görülmüştür. Mevsim etkilerinden arındırılmış imalat sanayi kapasite kullanım oranı incelendiğinde ise, Şubat dönemine göre 0,1 puanlık düşüş, geçen yılın aynı dönemine göre 0,3 puanlık artış gözlenmektedir. Tüketim malları kapasite kullanım oranı, hem Şubat dönemine göre hem de geçen yılın aynı dönemine göre 1 puanlık düşüş göstererek yüzde 71,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Yatırım malları kapasite kullanım oranı Şubat dönemine göre 0,3 puanlık artış, geçen yılın aynı dönemine göre ise 1,6 puanlık düşüşle yüzde 71,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Yüzde 75,9 seviyesinde gerçekleşen ara malları kapasite kullanım oranında ise, Şubat dönemine göre 0,2 puanlık düşüş, geçen yılın aynı dönemine göre 2,3 puanlık artış söz konusudur” değerlendirmesinde bulunuldu.
Sonuç: Büyümenin ayrıntıları, istihdam artışı beklentisinin önüne geçiyor
Çalışmanı sonuç bölümünde ise şu görüşler dile getirildi:
“İlk çeyrekteki büyümenin kamu harcamaları ve ihracat kaynaklı olduğu görülmektedir. Özel tüketim ve özel yatırımlar ise düşmüştür. Bu da, büyümenin kalitesini düşüren ve böylelikle büyümenin sürdürülebilirliği ile ihracattaki artış eğiliminin devam etmesini tehlikeye sokan bir durumdur. Ayrıca sanayi üretimindeki artış, ihracat ve özel tüketim toplamının gerisinde kalmıştır. Bu durum, firmaların stok erittiği anlamına gelmektedir.
Özetle, imalat sanayi kapasite kullanım oranları ile iç talep ve yatırımlar aşağı yönlü seyretmektedir. Kamu harcamaları ve ihracat kaynaklı olması, büyümenin kalitesini düşürmekte ve büyümeye dayalı istihdam artışı beklentisinin önüne geçmektedir. Sonuç olarak TOBB ETÜ SPM’nin önümüzdeki döneme ilişkin beklentisi; bu gelişmelerin, sanayideki istihdam artışının güçlenmesinin önüne geçeceği yönündedir. Ayrıca, tarım dışı işsizlik ve mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranlarında da güçlü düşüşler beklenmemelidir.”
[İndir]