Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Mart 2022
Mart 2022
-SPM: “OCAK 2022 AYINDA İŞSİZLİK ORANININ ARTARAK YÜZDE 11,8 DÜZEYİNE ÇIKACAĞINI TAHMİN EDİYORUZ”
- “OCAK AYINDA TARIM DIŞI İŞSİZLİK ORANI 0,4 PUAN ARTARAK YÜZDE 13,0 SEVİYESİNE ÇIKABİLİR”
- “SAĞLAM İŞLERDE ÇALIŞANLARIN YÜZDESİ YANİ EĞRETİ OLMAYAN İSTİHDAM ORANI (EOİO) ARALIK-2021’DE YÜZDE 29,9 OLDU”
-“ARALIK 2021’DE KADINLARDA YÜZDE 17,5’E ÇIKAN EOİO; ÇALIŞMA ÇAĞINDAKİ HER ALTI KADINDAN SADECE BİRİNİN "İYİ" İŞLERDE ÇALIŞTIĞI ANLAMINA GELİYOR”
İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), Ocak-2022 ayında işsizlik oranının 0,5 puan artarak yüzde 11,8 düzeyine çıkacağını tahmin etti.
SPM, tarım dışı işsizlik oranının 0,4 puan artarak yüzde 13,0 olarak gerçekleşeceğini öngörürken; mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının da 0,3 puan azalarak yüzde 12,5 olarak gerçekleşeceğini hesapladı. İstihdam oranının 0,1 puanlık artışla yüzde 46,1 seviyesine çıkacağını bildiren SPM, Ocak-2022 ayında sanayi istihdamının da ufak bir azalışla 6 milyon 494 bin kişi düzeyine inmesini bekliyor. TÜİK, Ocak-2022 ayına ait işgücü istatistiklerini 10 Mart 2022-Perşembe günü ilan edecek.
SPM’nin Mart-2022 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuç bölümünde; Fiilen “işi olmayan” bireylerin resmi tanımlara göre “işsiz” kapsamına girmemesinden ötürü işgücü piyasalarındaki “gerçek” tablonun geleneksel oranlara ne kadar yansıdığını görmek için geleneksel göstergelere ek olarak, işgücü piyasalarındaki gelişmeleri daha sağlıklı okumamıza yardımcı olacak alternatif göstergelere olan ihtiyacın daha da güçlü biçimde devam ettiği belirtilirken SPM bültenlerinde düzenli olarak yayınlanan eğreti olmayan istihdam oranı göstergesinin ayrıca önem kazandığının altı bir kez daha çizildi.
Sağlam işlerde çalışanların payını gösteren EOİO, bu Aralık ayında geçen yıla göre 3,5 puan iyileşti
EOİO’nun seyrinin, Türkiye işgücü piyasasında pandemiden önce 2019 sonundan itibaren işgücüne katılım oranlarında (İKO) görülen hızlı daralmayla uyumlu olduğu bildirilen SPM çalışmasında “Ancak pandemiyle kötüleşen durumun gözden kaçırılmasına sebep olan resmi işsizlik oranlarının aksine, EOİO göstergemiz istihdamda Mayıs 2020 döneminden sonra Covid-19’a bağlı olarak hızlanan düşüşü başarıyla yakalıyor. Önerdiğimiz tanımlar ışığında Aralık 2021 ayına ilişkin eğreti olmayan istihdam oranını yüzde 29,9 olarak buluyoruz” denildi. "Bu oran Kasım ayından 0,2 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden 3,5 puan yüksektir. Diğer yandan eğreti olmayan istihdam oranının TÜİK tarafından açıklanan geleneksel istihdam oranından 16,1 puan daha düşük olması dikkate değer bir husustur." değerlendirmesinde bulunuldu.
"Erkek çalışanlar için EİOU Aralık 2021 itibariyle yüzde 42,7 olarak hesaplanmaktadır, ki bu oran Kasım ayından 0,6 puan düşüktür. Kadınlarda ise EOİO, Aralık ayı itibariyle, bir önceki aya göre 1,1 puan artarak yüzde 17,5 seviyesine çıkmıştır. Bu da neredeyse, çalışma çağındaki her altı kadından sadece birinin “iyi” işlerde çalıştığı anlamına gelmektedir." denildi.
SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde yapılan tahminler; TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, mevsimsel etkilerden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Mart-2022 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Ocak-2022 dönemine ait 10 Mart'ta ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.
TÜİK’in 10 Mart 2022-Perşembe Tarihinde Açıklayacağı İşgücü Piyasası Verilerine Dair SPM Tahminlerinin Yönü
SPM çalışmasında Aralık-2021 döneminde sanayi istihdamının ufak bir azalışla 6 milyon 494 bin kişi düzeyine inmesini bekledikleri bildirilerek “Ancak önceki bültenlerimizde altını çizdiğimiz gibi 2014 yılından bu yana çok başarılı tahminler yapmamıza izin veren modelimiz COVID-19 pandemisi gibi bir şokun işgücü piyasaları üzerindeki etkilerini öngörmeye elverişli değil. Dolayısıyla, COVID-19 şokuna bağlı olarak yayınladığımız tahminlerden sapmalar olması şaşırtıcı olmayacaktır” değerlendirmesinde bulunuldu.
"TÜİK, Aralık 2021 genel işsizlik oranını yüzde 11,3 olarak açıklamıştır. Bu oran Kasım ayı işsizlik oranından 0,4 puan yüksek olmakla birlikte, bir önceki yılın aynı ayından 1,7 puan düşüktür. İşsiz sayısı geçtiğimiz aya göre 98 bin kişi artmıştır. Tarım dışı işsizlik oranı ise Kasım ayına göre yatay seyretmiş ve yüzde 12,6 olarak seyretmiştir. Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 2,3 puan düşüktür." değerlendirmesinde bulunuldu. SPM’nin Aralık-2021 ayı işgücü verilerine dair diğer tespitleri ise şöyle:
İşgücü: Aralık 2021’de işgücü, bir önceki aya göre yüzde 0,3 oranında azalarak 33 milyon 298 bin kişi düzeyine inmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 10,0 oranında bir genişleme söz konusudur. Bu da 3 milyon 27 bin kişinin daha işgücüne katıldığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki aya göre 238 bin kişi artarak 33 milyon 935 bin kişi düzeyine çıkmıştır. Bu da bir önceki aya göre yüzde 0,7 oranında, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 9,4 oranında bir genişleme olduğuna işaret etmektedir.
İşgücüne Katılım Oranı: Aralık 2021 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 51,9 olarak açıklanmıştır. Bu oran, Kasım ayından 0,2 puan düşükken, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 4,0 puan yüksektir. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki aya göre 0,3 puan artarak yüzde 52,9 seviyesine çıkmıştır. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 3,8 puan yüksektir.
İstihdam: TÜİK Aralık 2021 istihdam oranını yüzde 46,0 olarak açıklamıştır. Bu oran Kasım ayından 0,4 puan düşükken, geçtiğimiz yılın aynı döneminden 4,3 puan yüksektir. İstihdam, tarım ve inşaat sektörlerinde azalırken sanayi ve hizmetlerde artmıştır. İnşaatta 84 bin kişi azalarak 1 milyon 744 bin; Tarımda 542 bin kişi azalarak 4 milyon 301 bine inerken; Sanayide 227 bin kişi artarak 6 milyon 609; Hizmetler sektöründe ise 202 bin kişi artarak 16 milyon 895 bin kişi seviyesine çıkmıştır.
SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı” (KKO), Aralık döneminde geçen yılın aynı ayına göre 3,1 puan artarak yüzde 78,7 düzeyine çıkmıştır. Bu rakam Kasım 2021 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden 0,6 puan yüksektir.
Çalışmada imalat sanayisinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Buna göre Aralık 2021’de tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,3 puan artmış ve yüzde 76,1 olarak seyretmiştir. Yine aynı dönemde ara malları imalatı KKO yüzde 80,1’den yüzde 80,3’e; yatırım malları imalatı KKO yüzde 73,9’dan yüzde 76,2’ye çıkmıştır.
SPM’NİN PANDEMİ SEBEBİYLE YENİ HESAPLAMAYA BAŞLADIĞI İKİ İSTİHDAM GÖSTERGESİ HAKKINDA:
Eğreti Olmayan İstihdam: TÜİK’in işsizlik verilerini uluslararası standartlara uygun biçimde toplamasına ve kamuoyunca yakından izlenen göstergeler olan işsizlik oranlarını uluslararası tanımları kullanarak hesaplamasına rağmen, pandeminin işgücü piyasaları üzerinde yarattığı benzeri görülmemiş etkiler işgücü ve işsizlik dinamiklerinde anomalilerin ortaya çıkmasına yol açtı. Bu anomalilere bağlı olarak, Türkiye (ve kimi başka ülkelerde) geleneksel tanımlara dayalı olarak hesaplanan resmi işsizlik oranları işgücü piyasalarındaki tabloyu sağlıklı olarak yansıtamaz hale geldi. SPM, mevcut literatürde sınırlı bir kullanıma sahip olan “eğreti istihdam” kavramından mülhem yeni bir gösterge tanımlayarak, 2020-Eylül ayında yayınlanan bültenden itibaren bu kavrama dayalı hesaplamalarını da yayınlamaya başladı. Eğreti olmayan istihdam kavramını tarım dışı işlerde, sosyal güvenlik kapsamında ve tam zamanlı çalışan kişilere atfen kullanacağız. Eğreti olmayan istihdam oranını ise “eğreti olmayan istihdam” da olan kişilerin kurumsal olmayan çalışma çağındaki (15 yaş üstü) nüfusa oranlayarak hesaplıyoruz. (Bu gösterge Ekim-2020 dönemi verilerinden itibaren, ‘Erkeklerde EOİO’ ve ‘Kadınlarda EOİO’ olarak da hesaplanmaya başlanmıştır.)
Geniş Tanımlı İşsizlik: Pandemi döneminde işsizlikteki gerçek tabloyu görebilmek için geniş tanımlı işsizlik oranlarına da bakılmalıdır. Resmi hesaplarda işsiz olarak nitelendirilenler, verinin toplandığı tarihe kadar olan son dört haftada işe başvurup da iş bulamamış kişilerdir. Fakat bu kişilerin yanı sıra son dört haftada işe başvurmamış ama çalışmaya hazırım diyen işsizler de vardır. Bu sebeple 2020-Temmuz ayından itibaren SPM Bültenlerinde “geniş tanımlı işsizlik oranlarını” her ay hesaplayarak duyurmaya başlamıştık. Ancak Nisan-2021 ayı bülteninden itibaren geniş tanımlı işsizlik oranı aylık yerine, 3 ayda bir yayınlanmaya başlanacaktır.
[ Notu İndir]