Ekonomik Zorluk Analizi (EZA) Endeksleri, Şubat 2022


11 Şubat 2022

-SPM’DEN ENFLASYON VE İŞGÜCÜ PİYASALARI KAYNAKLI SIKINTILARI DAHA YAKINDAN İZLEYEBİLMEK İÇİN YENİ BİR ÇALIŞMA DAHA

-SPM, BU AYDAN İTİBAREN "EKONOMİK ZORLUK ANALİZİ" (EZA) ENDEKSLERİNİ HER AY DÜZENLİ OLARAK HESAPLAYARAK AÇIKLAYACAK

-SPM: “Geleneksel işsizlik göstergelerinin anlamlılık ve güvenilirliğinde bunların tanım ve metodolojilerinden kaynaklanan ve pandemi sürecinde belirginleşen sorunları ve tüketici enflasyonundaki sıçrama göz önüne alındığında, yeni bileşik göstergelere duyulan ihtiyaç belirginleşmiştir. Bu ihtiyaçtan hareketle SPM, enflasyon ve işsizlikte aydan aya gözlenen gelişmeleri, istihdamın kalitesindeki aylık değişmeleri de kapsayacak biçimde genişleten bir dizi endeks oluşturmuştur. ‘Ekonomik Zorluk Analizi (EZA) Endeksleri’ adı verilen bu göstergeler Şubat-2022’den itibaren her ay düzenli olarak yayınlanacaktır.”

İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), pandemi koşullarında işgücü kaynaklı sıkıntılardaki gelişmeleri anlamlı bir çerçeveye oturtabilmek için yeni bir çalışmaya daha imza attı. SPM, Şubat-2022’den itibaren her ay düzenli olarak “Ekonomik Zorluk Analizi (EZA) Endeksleri” çalışmasını yayınlayacak.

SPM, bu çalışma kapsamında dört farklı Ekonomik Zorluk Analizi (EZA) endeksini hesaplayarak açıklayacak. SPM endeksleri, yine tek tek ülkelerde ekonomik zorlukların seyrini izlemek ve uluslararası karşılaştırmalarda kullanmak amacıyla oluşturulmuş olan ve tüm dünyada uzun süredir yaygın biçimde kullanılan “sefalet endeksi” (misery index) ile benzerlikler taşıyorlar. Ancak istihdamın iki farklı ölçüt yardımıyla ölçülen kalitesini de dikkate alması itibarıyla “sefalet endeksi”nden daha kapsamlı göstergeler olarak öne çıkıyorlar.

Eğreti istihdam, istihdamın kalitesi bağlamında kullanılmaya özellikle uygun bir kavram olarak öne çıkıyor. Kavram, tarım dışı sektörlerde kayıt dışı olarak ve tam zamanlı olmaksızın; istihdam güvencesinin eksik olduğu geçici süreli iş sözleşmelerine dayalı olarak, evde çalışma ve taşeron iş ilişkisi çerçevesinde çalışmayı içeriyor. SPM’nin, istihdamın kalitesine ilişkin kendi hesapladığı eğreti istihdam göstergelerini endekslere dahil etmesi iki amaca hizmet ediyor. Birincisi, geleneksel işsizlik göstergelerinin anlamlılık ve güvenilirliğinde bunların tanım ve metodolojilerinden kaynaklandığı pandemi sürecinde belirginleşen sorunlar ışığında, işsizlik oranlarının yanı sıra istihdamın büyüklüğünü da izlemek gerekiyor. İkincisi, Türkiye’de istihdamın kalitesine ilişkin de ciddi sorunlar var ve istihdamın kalitesinin seyri ayrıca izlenmeyi gerektiriyor.

SPM bu amaçla iki gösterge geliştirdi. Eğreti İstihdam Payı (EİP), eğreti istihdamın toplam istihdam içindeki payını (yüzde cinsinden) gösteriyor. Eğreti İstihdam Oranı (EİO) ise, eğreti istihdamın çalışma çağındaki 15 yaş ve üstü nüfus içindeki payını (yüzde cinsinden) gösteriyor.

Bunlardan EZA 1 ve EZA 2 endeksleri, TÜİK’ce her ay açıklanan Tüketici Fiyat Enflasyonu Oranı (TÜFEO) ve Tarım dışı İşsizlik Oranı (TDİO) ile SPM’nin, yine TÜİK’ce açıklanan verilerden hesapladığı iki farklı Eğreti İstihdam göstergesinin aylık değerlerinin toplamına dayalı. Daha açık bir ifadeyle, SPM EZA 1 TÜFEO, TDİO ve Eğreti İstihdam Payının (EİP) aylık değerlerinden oluşurken; SPM EZA 2, aylık TÜFEO, TDİO ve Eğreti İstihdam Oranının (EİO) toplamını esas alıyor. SPM EZA 3 ve SPM EZA 4 Endeksleri ise SPM EZA 1 ve SPM EZA 2 Endekslerinde kullandığımız Tarım dışı İşsizlik Oranı (TDİO) yerine Genel İşsizlik Oranı (GİO) kullanarak hesaplanıyor.

Bu tanımlar ışığında hesapladığımız SPM EZA 1 Endeksinin Aralık 2021’de aldığı 113,4 değeri Kasım 2021’e göre 16,9 puan artış göstermiştir. Diğer yandan, bu endeksimizin uluslararası literatürdeki “sefalet endeksi” ile korelasyonu yüzde 71,0 seviyesindedir.

SPM EZA 2 Endeksinin Aralık 2021’de aldığı 124,6 değeri Kasım 2021’e göre 28,0 puan artış göstermiştir.

Aralık ayı itibariyle SPM EZA 2 Endeksi ve Sefalet Endeksi arasındaki korelasyonu da yüzde 84,0 olarak hesaplıyoruz. SPM EZA 3 Endeksinin Aralık 2021’de aldığı 115,9 değeri de Kasım 2021’e göre 18,4 puan artış göstermiştir. Düşük kaliteli istihdamın da hesaba katıldığı EZA Endekslerimizden SPM EZA 3 Endeksimiz ile Sefalet Endeksi arasındaki korelasyonu yüzde 76,0 olarak hesaplıyoruz.

SPM EZA 4 Endeksinin Aralık 2021’de aldığı 129,5 değeri Kasım 2021’e göre 31,2 puan artış göstermiştir.

Bu endeksimizin uluslararası literatürdeki “sefalet endeksi” ile korelasyonu ise yüzde 88,0 seviyesindedir.

SPM Ekonomik Zorluk Analizi (EZA) Endeksleri olarak adlandırdığımız endeksler, işgücü piyasalarındaki sıkıntıları daha yakından izleme şansı verirken tüm EZA’ların Aralık 2021'de, hem bir önceki aya hem de salgın öncesi 2019 Ocak ayına kıyasla gösterdikleri büyük sıçrama, ekonomik zorlukların özellikle dar gelirli/kırılgan gruplar için ciddi ölçüde arttığı anlamına geliyor.

[ Notu İndir]