Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Şubat 2020
Pınar Kaynak, Araştırmacı
5 Şubat 2020
- SPM: “İHRACATTA AZALMA, YATIRIM MALI VE HAMMADDE İTHALAT HIZINDA DÜŞÜŞ VAR; İŞSİZLİK KASIM 2019 DÖNEMİNDE YÜZDE 13,6’YA YÜKSELEBİLİR”
İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 10 Şubat 2020-Pazartesi günü ilan edilecek Kasım-2019 dönemi işsizlik oranının (2019-Ekim dönemine göre) 0,2 puan artarak yüzde 13,6 oranında gerçekleşeceğini tahmin etti. SPM’nin tahminine göre Kasım-2019 döneminde tarım dışı işsizlik oranı da 0,1 puan artarak yüzde 15,8 olarak belirlenebilir.
SPM Araştırmacısı Pınar KAYNAK, Kasım-2019 döneminde işsizlik verilerinin yeniden artmaya başlaması beklediklerini ifade ederek, çünkü bu dönemde ihracatın bir önceki döneme göre yüzde 1 oranında azaldığını, diğer yandan yatırım malları ve ham madde ithalatının Eylül dönemine göre artmakla beraber; artış oranlarının bir önceki döneme kıyasla yarı yarıya düştüğünü bildirdi ve “Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 1 puan azalmıştır. Bu göstergelerin; çok şiddetli olmamakla beraber Kasım dönemi işsizlik oranlarını arttırıcı yönde etki göstermesi şaşırtıcı olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar KAYNAK’ca yapılan tahminler; TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Şubat-2020 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Kasım-2019 dönemine ait 10 Şubat’ta ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.
SPM çalışmasında, 10 Şubat’ta açıklanacak Kasım-2020 dönemi mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise 0,1 puan azalarak yüzde 15,8 seviyesinde seyredeceği tahmin edildi. Diğer yandan istihdam oranının 0,6 puan azalarak yüzde 45,3 düzeyinde gerçekleşeceği ve sanayi istihdamının ise ufak bir artışla 5 milyon 728 bin kişi seviyesine çıkacağı öngörüldü.
Geçtiğimiz ay yayınlanan bültende işsizlik verilerinde frenleme beklentileri anımsatılan SPM çalışmasında, 10 Ocak 2020 tarihinde açıklanan Ekim 2019 dönemi genel işsizlik oranının öngördükleri gibi (Öngörüden 0,1 puan daha az azalarak) sırasıyla yüzde 13,4 ve yüzde 15,7 olarak açıklandığı anımsatıldı. Mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının da 0,3 puan azalarak yüzde 15,9 düzeyine indiği ifade edilen çalışmada “Sanayi istihdamının Ekim dönemi değerine ilişkin tahmin ettiğimiz rakam 5 milyon 559 bin kişi olurken, gerçekleşme 5 milyon 666 bin kişidir. Tahminlerimize göre Kasım döneminde bu sayının 5 milyon 728 bin kişi seviyesine çıkması beklenmelidir” analizi yapıldı.
SPM: Temel göstergelerin hepsi işsizliğin bir miktar yükseleceğine işaret ediyor
SPM çalışmasının ‘Sonuç’ bölümünde ise Kasım 2019 döneminde işsizlik rakamının yüzde 13,6’ya yükseleceği yönündeki tahmine ilişkin şu tespitlerde bulunuldu: “Kasım döneminde işsizlik verilerinin yeniden artmaya başlaması beklenmelidir. Kasım döneminde ihracat bir önceki döneme göre yüzde 1 oranında azalmıştır. Diğer yandan, yatırım malları ve ham madde ithalatı Eylül dönemine göre artmakla beraber; artış oranları bir önceki döneme oranla yarı yarıya düşmüştür. Diğer yandan, takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre bir puan azalmıştır. Bu göstergelerin çok şiddetli olmamakla beraber Kasım dönemi işsizlik oranlarını arttırıcı yönde etki göstermesi şaşırtıcı olmayacaktır. Yaptığımız sayısal tahminler de bu beklentimizi destekler niteliktedir.”
SPM: Yatırım malları imalatı alt sektörü KKO’sunda azalma devam ediyor
SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO) Ekim döneminde geçen yılın aynı ayına göre bir puan artarak yüzde 76,4 seviyesinde seyrettiği, bu rakamın Eylül 2019 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden ise 0,1 puan yüksek olduğu anlatıldı.
Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Buna göre Eylül 2019’da tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,4 puan artarak yüzde 75,1 seviyesine çıktı; ara malları imalatı KKO’su da yüzde 75,5’ten yüzde 75,6’ya arttı. Ancak yatırım malları imalatı KKO’su yüzde 75,7’den yüzde 75,5’e indi. SPM bu durum için “Dolayısıyla tüketim ve ara malları KKO’larının artmaya devam ettiği görülürken; bunların aksine yatırım malları KKO’nun azalmaya devam ettiği görülmektedir” değerlendirmesinde bulunuldu.
Ekim-2019 Döneminde İşgücü Verilerinde Neler Yaşandı?
SPM: Ekim-2019 Döneminde İşsizlik, Eylül-2019 Dönemine Göre 0,4 Puan Düşük Gerçekleşti
SPM çalışmasında TÜİK’in Ekim 2019 genel işsizlik oranını yüzde 13,4 olarak açıkladığı anımsatılarak, bu oranın bir önceki yılın aynı döneminden 1,8 puan yüksekken, Eylül dönemi işsizlik oranından 0,4 puan düşük olduğu bildirildi. İşsiz sayısının geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 16,1 oranında arttığı ve tarım dışı işsizlik oranının ise Eylül dönemine göre 0,7 puan azalarak yüzde 15,7 olarak seyrettiği belirtilen SPM çalışmasında, “Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 2,1 puan yüksektir. Dolayısıyla, işsizlik oranlarındaki artışın yerini azalmaya bıraktığı görülmektedir. Genel işsizlik oranı ve tarım dışı işsizlik oranında da Kasım 2012’den bu yana süregelen artış eğilimi devam etmektedir” denildi.
SPM’nin Ekim-2019 dönemi işsizlik verilerine yönelik diğer tespitleri ise şöyle:
İşgücü:Ekim döneminde işgücü, bir önceki döneme göre yüzde 0,8 oranında azalarak 32 milyon 740 bin kişi düzeyine inmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yaklaşık olarak yüzde 0,3 oranında bir artış görülmektedir. Bu da 82 bin kişinin daha işgücüne katıldığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki döneme göre 27 bin kişi artarak 32 milyon 667 bin kişi düzeyine çıkmıştır. Bu da bir önceki döneme göre yüzde 0,1, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,3 oranında bir genişleme olduğuna işaret etmektedir.
İşgücüne Katılım Oranı: Ekim 2019 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 53 olarak açıklanmıştır. Bu oran Eylül döneminden 0,5 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 0,7 puan düşüktür. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki döneme göre sabit kalarak yüzde 52,9 düzeyinde seyretmiştir. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 0,6 puan düşüktür.
İstihdam: TÜİK Ekim 2019 istihdam oranını yüzde 45,9 olarak açıklamıştır. Bu oran Eylül döneminden 0,2 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 1,6 puan düşüktür. Diğer yandan, imalat sektöründeki istihdam bir önceki döneme göre 126 bin kişi artarak 5 milyon 242 bin seviyesine çıkarken, madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektörlerinde de toplam istihdam 5 bin kişi azalmıştır. Bunlara paralel olarak, sanayi sektörü istihdamı Eylül dönemine göre 120 bin kişi artmış ve 5 milyon 666 bin kişi olarak açıklanmıştır. Yıllık bazda imalat sektöründeki bin kişilik; ve madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektöründe meydana gelen 29 bin kişilik azalmaya mukabil, sanayi istihdamı yıllık olarak 30 bin kişi azalmıştır.
[ Notu İndir]