Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Ocak 2020
Pınar Kaynak, Araştırmacı
8 Ocak 2020
- SPM: “ÖNEMLİ GÖSTERGELER EKİM-2019 DÖNEMİNDE İŞSİZLİĞİN YÜZDE 13,3’E İNEBİLECEĞİNE İŞARET EDİYOR”
İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 10 Ocak 2020-Cuma günü ilan edilecek Ekim-2019 dönemi işsizlik oranının (2019-Eylül dönemine göre) 0,5 puan azalarak yüzde 13,3 oranında gerçekleşeceğini tahmin etti. SPM’nin tahminine göre Eylül-2019 döneminde tarım dışı işsizlik oranı da 0,8 puan azalarak yüzde 15,6 olarak belirlenebilir.
SPM Araştırmacısı Pınar KAYNAK, Eylül-2019 döneminde görülen işsizlik verilerindeki artış eğiliminin, yerini bu dönemde azalmaya bırakmasını beklediklerini ifade ederek, 2019 yılı 3. çeyreğinde gayrisafi sabit sermaye oluşumunun (kamu ve özel sektör yatırımları) yüzde 7 oranında arttığını, Eylül döneminde ihracatın Ağustos dönemine göre yüzde 15 oranında, yatırım malları ithalatının yüzde 15, ham madde ithalatının ise yüzde 8 oranında yükseldiğini bildirdi. KAYNAK; “Diğer yandan, sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 20,5 puan, mevsimsellikten arındırılmış SÜE 3,8 puan artmıştır. Beraber ele alındığında; bu göstergelerin Ekim-2019 dönemi işsizlik oranlarındaki artışı, azaltıcı yönde işgücü piyasalarına yansıması da şaşırtıcı olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar KAYNAK’ca yapılan tahminler; TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Ocak-2020 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Ekim-2019 dönemine ait 8 Ocak’ta ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.
SPM, çalışmasında 10 Ocak’ta açıklanacak Ekim dönemi mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise 0,5 puan azalarak yüzde 15,8 seviyesinde seyredeceği tahmin edilerek, istihdam oranının 0,3 puan azalıp yüzde 45,8 düzeyinde gerçekleşeceği, sanayi istihdamının ise ufak bir artışla 5 milyon 559 bin kişi seviyesine çıkacağı öngörüldü.
SPM: Eylül 2019 dönemi işsizlik tahminimiz TÜİK’in ilan ettiği rakamla birebir örtüştü
Geçtiğimiz ay yayınlanan bültende işsizlik verilerinde frenleme beklediklerini hatırlatan SPM; “16 Aralık tarihinde açıklanan Eylül 2019 dönemi genel işsizlik oranı tahminlerimizle bire bir örtüşerek 0,2 puan azalmış ve yüzde 13,8 olarak açıklanmıştır. Diğer yandan, genel ve MEA tarım dışı işsizlik oranları 0,3 ve 0,2 puan azalarak sırasıyla yüzde 16,4 ve yüzde 16,3 seviyelerinde seyretmiştir. Sanayi istihdamının Eylül dönemi değerine ilişkin tahmin ettiğimiz rakam 5 milyon 488 bin kişi olurken, gerçekleşme 5 milyon 546 bin kişi olmuştur. Tahminlerimize göre Ekim döneminde bu sayının 5 milyon 559 bin kişi seviyesine çıkması beklenmelidir” değerlendirmesinde bulundu.
SPM: Önemli göstergeler Ekim-2019 döneminde İşsizliğin azalacağını işaret ediyor
SPM çalışmasının ‘Sonuç’ bölümünde ise Ekim 2019 döneminde işsizlik rakamının yüzde 13,3’e gerileyeceği yönündeki tahmine ilişkin şu tespitlerde bulunuldu: “Eylül döneminde işsizlik verilerindeki artış eğiliminin yerini azalmaya bırakması beklenmelidir. 2019 yılının 3. çeyreğinde gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 7 oranında artmıştır. Bir yandan, Eylül döneminde ihracat Ağustos dönemine göre yüzde 15 oranında artarken; yatırım malları ithalatı yüzde 15, ham madde ithalatı ise yüzde 8 oranında artmıştır. Diğer yandan, sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 20,5 puan artarken, MEA SÜE 3,8 puan artmıştır. Bu göstergeler beraber ele alındığında, Ekim dönemi işsizlik oranlarındaki artışı azaltıcı yönde işgücü piyasalarına yansıması da şaşırtıcı olmayacaktır. Yaptığımız sayısal tahminler de bu beklentimizi destekler niteliktedir.”
İmalat sektörü kapasite kullanım oranlarında durum ne?
SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO) Eylül döneminde geçen yılın aynı ayına göre 0,10 puan artarak yüzde 76,3 seviyesinde seyrettiği ve bu rakamın Ağustos 2019 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden de 0,3 puan düşük olduğu ifade edildi.
Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki gelişmeler de analiz edildi. Buna göre Eylül 2019’da tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,6 puan azalarak yüzde 74,7 seviyesine indi. Yine aynı dönemde ara malları imalatındaki KKO yüzde 75,5 seviyesinde sabit kalırken; yatırım malları imalatındaki KKO’nun ise yüzde 76,5’e yüzde 75,7’ye indiği görüldü. Çalışmada “Dolayısıyla, tüketim ve yatırım malları KKO’larının artıştan azalma eğilimine geçtiği ara malları KKO’da ise azalma eğiliminin durduğu görülmektedir” değerlendirmesinde bulunuldu.
Eylül-2019 Döneminde İşgücü Verilerinde Neler Yaşandı?
SPM: İŞSİZLİK ORANLARINDAKİ ARTIŞ, EYLÜL 2019 DÖNEMİNDE YERİNİ AZALMAYA BIRAKTI”
SPM çalışmasında TÜİK’in Eylül 2019 genel işsizlik oranını yüzde 13,8 olarak açıkladığı hatırlatılarak, bu oranın bir önceki yılın aynı döneminden 2,4 puan yüksek, Ağustos dönemi işsizlik oranından 0,2 puan düşük olduğu ifade edildi. İşsiz sayısının geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 21,8 oranında arttığı anlatılan çalışmada “Tarım dışı işsizlik oranı ise Ağustos dönemine göre 0,3 puan azalarak yüzde 16,4 olarak seyretmiştir. Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 2,9 puan yüksektir. Dolayısıyla, işsizlik oranlarındaki artışın, yerini azalmaya bıraktığı görülmektedir. Genel işsizlik oranı ve tarım dışı işsizlik oranında Kasım 2012’den bu yana süregelen artış eğilimi devam etmektedir” denildi.
SPM’nin Eylül-2019 dönemi işsizlik verilerine yönelik diğer tespitleri ise şöyle:
İşgücü: Eylül döneminde işgücü, bir önceki döneme göre yüzde 0,5 oranında azalarak 33 milyon 6 bin kişi düzeyine inmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yaklaşık olarak yüzde 0,6 oranında bir artış görülmektedir. Bu da 193 bin kişinin daha işgücüne katıldığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki döneme göre 37 bin kişi azalarak 32 milyon 664 bin kişi düzeyine inmiştir. Bu da bir önceki döneme göre yüzde 0,1 puanlık bir daralma, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,6 oranında bir genişleme olduğuna işaret etmektedir.
İşgücüne Katılım Oranı: Eylül 2019 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 53,5 olarak açıklanmıştır. Bu oran Ağustos döneminden 0,4 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden ise 0,5 puan düşüktür. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki döneme göre 0,1 puan azalarak yüzde 53 olarak açıklanmıştır. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 0,4 puan düşüktür.
İstihdam: TÜİK Eylül 2019 istihdam oranını yüzde 46,1 olarak açıklamıştır. Bu oran Ağustos döneminden 0,2 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden 1,7 puan düşüktür. Diğer yandan, imalat sektöründeki istihdam bir önceki döneme göre 36 bin kişi azalarak 5 milyon 116 bin seviyesine düşerken, madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektörlerinde de toplam istihdam 31 bin kişi artmıştır. Bunlara paralel olarak, sanayi sektörü istihdamı Ağustos dönemine göre 5 bin kişi azalmış ve 5 milyon 546 bin kişi olarak açıklanmıştır. Yıllık bazda imalat sektöründeki 119 bin kişilik; madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektöründe meydana gelen 35 bin kişilik azalmaya mukabil, sanayi istihdamı yıllık olarak 152 bin kişi azalmıştır.
[ Notu İndir]