Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri, Aralık 2019
Pınar Kaynak, Araştırmacı
11 Aralık 2019
- SPM: “EYLÜL-2019 DÖNEMİNDE İŞSİZLİK VERİLERİNDEKİ ARTIŞ FRENLENİP YÜZDE 13,8’E DÜŞEBİLİR”
İşgücü piyasaları göstergelerine dair isabetli tahminleri ile tanınan Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 16 Aralık 2019-Pazartesi günü ilan edilecek Eylül-2019 işsizlik oranının (2019-Ağustos dönemine göre) 0,2 puan azalarak yüzde 13,8 oranında gerçekleşeceğini tahmin etti. SPM’nin tahminine göre Eylül-2019 döneminde tarım dışı işsizlik oranı ise sabit kalarak yüzde 16,7 olarak belirlenebilir.
SPM Araştırmacısı Pınar KAYNAK, Eylül döneminde işsizlik verilerindeki artışın frenlemesini beklediklerini ifade ederek “2019 yılının 2. çeyreğinde gayrisafi sabit sermaye oluşumu (kamu ve özel sektör yatırımları) yüzde 1 oranında küçülmüştür. Bir yandan Eylül döneminde ihracat Ağustos dönemine göre yüzde 15, yatırım malları ithalatı yüzde 19, ham madde ithalatı ise yüzde 8 oranında artmıştır. Diğer yandan, mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 3,6 puan yükselmiştir. Beraber ele alındığında bu göstergelerin Eylül döneminde; işsizlik oranlarındaki artışı ‘azaltıcı yönde’ işgücü piyasalarına yansıması da şaşırtıcı olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN gözetiminde araştırmacı Pınar KAYNAK’ca yapılan tahminler;TÜİK’ce açıklanacak olan genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı, istihdam oranı ve sanayi istihdamı rakamlarını kapsıyor. Tahminler, bu göstergelerin kendi geçmiş değerleri ile GSYH ve Sanayi Üretim Endeksi’nin (SÜE) geçmiş değerlerini kullanarak gerçekleştirildi. SPM, Aralık-2019 “Sanayide Gelişmeler ve İstihdam Eğilimleri” çalışmasının sonuçlarını açıklarken, Eylül-2019 dönemine ait 16 Aralık’ta ilan edilecek işsizlik oranı tahminini de kamuoyuyla paylaştı.
SPM çalışmasında 16 Aralık’ta açıklanacak veriler kapsamında mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise 0,2 puan artarak yüzde 16,8 seviyesinde seyredeceği tahmin edilirken, istihdam oranının 0,3 puan azalarak yüzde 46 düzeyinde gerçekleşeceği, sanayi istihdamının ise ufak bir azalmayla 5 milyon 488 bin kişi seviyesine ineceği öngörüldü.
SPM: Ağustos 2019 dönemi genel ve tarım dışı işsizlik oranı Tahminlerimiz, ilan edilen resmi verilerle birebir örtüştü
Geçtiğimiz ay yayınlanan bültenlerinde işsizlik verilerinde artış bekledikleri yönündeki değerlendirme anımsatılan SPM çalışmasında “15 Kasım tarihinde açıklanan Ağustos 2019 dönemi genel ve tarım dışı işsizlik oranları, tahminlerimizle bire bir örtüşerek sırasıyla 0,1 ve 0,2 puan artarak yüzde 14 ve yüzde 16,7 olarak açıklanmıştır” denildi. Diğer yandan mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının 0,1 puan azalarak yüzde 16,6 seviyesinde seyrettiği ifade edilen SPM çalışmasında; sanayi istihdamının Ağustos dönemi değerine ilişkin tahmin edilen rakam 5 milyon 636 bin kişi iken, gerçekleşmenin 5 milyon 551 bin kişi olduğu anlatıldı ve “Tahminlerimize göre Eylül döneminde bu sayının 5 milyon 488 bin kişi seviyesine inmesi beklenmelidir” analizi yapıldı.
SPM: Eylül-2019 döneminde işsizlik oranı tahminindeki 0,2 puanlık iyileşmenin sebeplerini açıkladı
Çalışmanın sonuç bölümünde ise yüzde 13,8’e ineceği öngörülen Eylül 2019 dönemi işsizlik verisine yönelik şu görüşlere yer verildi: “Eylül döneminde işsizlik verilerindeki artışın frenlemesi beklenmelidir. 2019 yılının 2. çeyreğinde gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 1 oranında küçülmüştür. Bir yandan, Eylül döneminde ihracat Ağustos dönemine göre yüzde 15 oranında artarken; yatırım malları ithalatı yüzde 19, ham madde ithalatı ise yüzde 8 oranında artmıştır. Diğer yandan, MEA sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 3,6 puan artmıştır. Bu göstergeler beraber ele alındığında Eylül dönemi işsizlik oranlarındaki artışı azaltıcı yönde işgücü piyasalarına yansıması da şaşırtıcı olmayacaktır. Yaptığımız sayısal tahminler de bu beklentimizi destekler niteliktedir.”
TCMB’ye göre imalat sanayisindeki iktisadi yönelimler nasıl?
SPM çalışmasında imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı”nın (KKO) Ağustos döneminde, geçen yılın aynı ayına göre 1,2 puan azalarak yüzde 76,6 seviyesinde seyrettiği ve bu rakamın Temmuz 2019 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden de 0,4 puan yüksek olduğu ifade edildi.
Çalışmada imalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara malları ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranlarındaki elişmeler de analiz edildi. Buna göre Ağustos 2019’da tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı, bir önceki aya göre 0,8 puan artarak yüzde 75,3 seviyesine çıkarken; ara malları imalatındaki KKO yüzde 75,8’den yüzde 75,5’e; yatırım malları imalatındaki KKO’nun ise yüzde 75,7’den yüzde 76,5’e çıktığı görüldü. Dolayısıyla, bütün tüketim ve yatırım malları KKO’larının azalmadan artış eğilimine geçtiği, ara malları KKO’nun azalma eğilimine devam ettiği görüldü.
Ağustos-2019 Döneminde İşgücü Verilerinde Neler Yaşandı?
SPM: “AĞUSTOS 2019 DÖNEMİNDE TARIM DIŞI İŞSİZLİK ORANI, GEÇEN YILIN AYNI DÖNEMİNE GÖRE 3,5 PUAN ARTTI”
SPM çalışmasında TÜİK’in Ağustos 2019 genel işsizlik oranını yüzde 14 olarak açıkladığı hatırlatılarak, bu oranın bir önceki yılın aynı döneminden 2,9 puan, Temmuz dönemi işsizlik oranından 0,1 puan yüksek olduğu bildirildi. İşsiz sayısının ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 26,7 oranında arttığı, tarım dışı işsizlik oranının ise Temmuz dönemine göre 0,2 puan yükselerek yüzde 16,7 olarak seyrettiği ifade edilen çalışmada “Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 3,5 puan yüksektir. Dolayısıyla, işsizlik oranlarındaki artışın Ağustos döneminde de devam ettiği görülmektedir. Genel işsizlik oranı ve tarım dışı işsizlik oranında Kasım 2012’den bu yana süregelen artış eğilimi devam etmektedir” değerlendirmesinde bulunuldu.
SPM’nin Ağustos-2019 dönemi işsizlik verilerine yönelik diğer tespitleri ise şöyle:
İşgücü: Ağustos döneminde işgücü, bir önceki döneme göre yüzde 0,2 oranında artarak 33 milyon 180 bin kişi düzeyine ulaşmıştır. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yaklaşık olarak yüzde 0,6 oranında bir artış görülmektedir. Bu da 191 bin kişinin daha işgücüne katıldığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki döneme göre 47 bin kişi artarak 32 milyon 710 bin kişi düzeyine çıkmıştır. Bu da bir önceki döneme göre yüzde 0,1, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,7 oranlarında bir genişleme olduğuna işaret etmektedir.
İşgücüne Katılım Oranı:Ağustos 2019 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) yüzde 53,9 olarak açıklanmıştır. Bu oran Temmuz döneminden 0,1 puan yüksek iken, geçtiğimiz yılın aynı döneminden 0,4 puan düşüktür. Diğer yandan, mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı bir önceki döneme göre sabit kalarak yüzde 53,1 olarak açıklanmıştır. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 0,4 puan düşüktür.
İstihdam:: TÜİK Ağustos 2019 istihdam oranını yüzde 46,3 olarak açıklamıştır. Bu oran Temmuz döneminden 0,1 puan, geçtiğimiz yılın aynı döneminden 2 puan düşüktür. Diğer yandan, imalat sektöründeki istihdam bir önceki döneme göre 31 bin kişi azalarak 5 milyon 152 bin seviyesine düşerken, madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektörlerinde de toplam istihdam 20 bin kişi azalmıştır. Bunlara paralel olarak, sanayi sektörü istihdamı Temmuz dönemine göre 49 bin kişi azalmış ve 5 milyon 551 bin kişi olarak açıklanmıştır. Yıllık bazda imalat sektöründeki 99 bin kişilik; madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektöründe meydana gelen 82 bin kişilik azalmaya mukabil, sanayi istihdamı yıllık olarak 179 bin kişi azalmıştır.
[ Notu İndir]